سیگ اینت (SigInt) چیست؟ چشم چرانی بر روی سیگنالها (رهگیری پروازها و کشتی ها)

رهگیری سیگنال SIGINT^[1] به عملیات بررسی اطلاعاتی گفته می‌شود که توسط سیگنال‌های الکترونیکی جابجا می شوند. ردگیری سیگنال ها، بخشی از عملیات جمع‌آوری اطلاعات از طریق پیگیری سیگنال ها است. که یکی از عمده موارد شاخص آن سیگنال هایی است که از سامانه های ناوبری نصب شده بر روی هواپیما ها و کشتی ها متساعد می شوند. منابع اوسینت مربوط به مبحث حمل و نقل و ترابری و رهگیری پروازها و کشتی ها فراوان است ولی معمولا دو دسته حمل و نقل هوایی و حمل و نقل دریایی از اهمیت ویژه تري نسبت به حمل و نقل زمینی برخوردار است. بنابراین دراین مبحث صرفا به منابع مربوط به رهگیریِ پرنده ها و شناورها پرداخته خواهد شد.

رهگیری پرواز ها و هواپیما ها

ردیابی هواپیماها، دنبال کردن و کسب اطلاعات پرواز ها، یکی از روش های بسیار با اهمیت در حوزه اوسینت است. معمولا کشف و ردیابی هواپیماها، می‌تواند جزئیات مهمی را در یک جمع آوری اوسینتی در اختیار قرار دهد و حتی گاهی سرنخ ها و واقعیت های کاملاً جدیدی را آشکار کند. در این بخش برخی روش های جمع آوری اطلاعات برای ردگیری پروازها ارائه خواهد شد. برای شروع لازم است برخی از اصطلاعات مربوط به حوزه پرواز را تشریح شود.

• سامانه ADS-B^[2]
• شناسه تماس پرواز^[3] یا شماره پرواز^[4]
• شناسه ثبت هواپیما^[5]
• شناسه سازنده^[6]
• شناسه فرودگاه^[7]
• شناسه تجهیزات^[8]

سامانه ADS-B:

موقعيت دريافت شده از GPS را با اطلاعات ديگری نظير نوع هواپيما، سرعت، شناسه هواپیما، نحوه چرخش، كاهش يا افزايش ارتفاع را در قالب یک فریم از كدهای ديجيتالی ارسال می‌نماید. طبق قوانین بین المللی تا سال 2020 میلادی تمامی هواپیماها باید به فرستنده و گیرنده این سامانه مجهز شوند. فرستنده ADS-B این اطلاعات را بطور مداوم از بخش های مختلف هواپیما جمع آوری کرده و از طریق امواج رادیویی در فرکانس 1090Mhz به صورت رمز نشده ارسال می کند. سیگنال ارسالی از سوی فرستنده تا شعاع 250 کیلومتری قابل دریافت است. بنابراین اطلاعات ناوبری تمامی هواپیما توسط هر کاربری که داری گیرنده این سامانه بوده و در ناحیه تحت پوشش قرار دارد، قابل دریافت خواهد بود. تجهیزات لازم برای دریافت سیگنال‌های ADS-B نسبتاً ارزان بوده و راه‌اندازی آنها آسان است. همین مسئله، دلیل پیدایش وب‌سایت‌های ردیابی پرواز شده است.

 

 

شناسه تماس پرواز:

که گاهی به آن شماره پرواز^[9] نیز اطلاق میشود نامی است که یک هواپیما در طول پرواز خود را با آن معرفی می‌کند. برای مثال کارکنان  برج مراقبت برای هدایت هواپیماها باید بدانند که چگونه هواپیما را مورد خطاب قرار دهند. شناسه تماس پرواز  نامی است که به هر هواپیما اختصاص داده می شود تا بتوان آن را از سایر هواپیما ها تمییز داد. درحالی‌که یک هواپیمای خصوصی می‌تواند از شماره‌ی ثبت خود به‌عنوان شناسه‌اش استفاده کند، پروازهای تجاری شناسه‌هایی دارند که به مسیرها بستگی دارد. شناسه تماس پرواز میتواند چیزی شبیه به عبارت IR234 باشد. البته این عبارت گاهی خیلی متفاوت می شود. به عنوان مثال خیلی‌ها فکر می‌کنند نام این هواپیمای رئیس جمهور آمریکا «Air Force One» است اما در واقع این نام فقط یک شناسه تماس (Call Sign) برای هر هواپیمایی است که حامل رئیس جمهور آمریکا باشد. این شناسه در اصل همان شماره پروازی است که بر روی کارت پرواز نوشته می‌شود. شناسه‌ها تماس هر هواپیما ممکن است در طول پرواز های مختلف، و در موارد استثنا، حتی در وسط پرواز تغییر کنند. به عبارت دیگر، اگر یک هواپیمای خاص، چند پرواز در یک روز انجام دهد میتواند چندین شناسه پرواز مختلف داشته باشد. در حقیقت این شناسه مربوط به هواپیما نیست بلکه مربوط به پرواز است.

شناسه ثبت هواپیما:

هرگاه هواپیمایی در یک مرجع قضایی ثبت شود، یک شماره به آن اختصاص داده می شود. شماره ثبت هوپیما، بسته به کشور ثبت کننده متفاوت است. به‌عنوان مثال، هواپیمایی که در آمریکا ثبت شده، شماره ثبتی خواهد داشت که با حرف N شروع می‌شود. شماره ثبت هواپیماها در ایران با EP^[10] آغاز می‌شود. این عبارت را معمولاً می‌توانید در نزدیکی بخش دُم هواپیماها ببینید.

شناسه سازنده:

شماره‌ی منحصربه‌فردی است که در داخل کارخانه سازنده به هر هواپیما اختصاص داده می شود. این عبارت برخلاف شناسه تماس و شناسه ثبت نمی‌تواند تغییر کند و همواره ثابت است. پس اگر لازم باشد هواپیمایی در طول سال‌های متمادی رهگیری شود یا تاریخچه‌ای خرید و دست به دست شدن آن مشخص شود، میبایست ردیابی با شناسه سازنده انجام شود.

شناسه فرودگاه:

عبارتی خلاصه شده که نشان دهنده فرودگاه مبدا یا مقصد است می باشد. این کد برای ایجاد مفهومی فرامرزی و فراهم کردن زمینه همکاری بین ایرلاین های مختلف در کشورهای دنیا است. که در دو استاندارد یاتا ( IATA^[11] ) به صورت سه حرفی و استاندارد ایکائو( ICAO^[12] ) به صورت چهار حرفی ارائه میشود. که تعریف این استانداردها از حوصله این کتاب خارج است. مثلا در استاندارد یاتا کد THR برای فرودگاه مهرآباد تهران، کد SIN برای سنگاپور و IST برای استانبول استفاده می شود.

شناسه تجهیزات:

یک کد متشکل از عبارات سه حرفی که نشان دهنده مدل هواپیما است. به عنوان مثال کد D38 مربوط به هواپیمای با شمایل زیر است.

در ادامه، به برخی از مهمترین وبگاه‌ها و ابزارهای ردگیری پروازها پرداخته و به بعضی از ویژگی های آنها بررسی خواهیم کرد. این منابع در قالب دو دسته که شامل پایگاه های آرشیو تصاویر هواپیما و منابع رهگیری پروازها و هواپیما ها ارائه خواهدشد.

پایگاه های آرشیو تصاویر هواپیما

عاشقان و علاقه مندان صنعت هوایی همه جا وجود دارند. و تلفیق این علاقه با هنر عکاسی موجب شده است که تصاویر زیادی از هواپیما‌ها و هلیکوپتر‌ها توسط مردم در پایگاه های آرشیو عکس بارگذاری شود.

گاهی می‌توان از این تصاویر در صورت کشف مکان و زمان آن که در مباحث بعد مطرح خواهد شد برای تأیید حضور یک هواپیما در فرودگاه خاص بهره جست. در زیر برخی از پایگاه هایی که تصاویر مذکور را آرشیو می‌کنند، آورده شده است. حتی گاهی رصد دوربین‌های مخفی فرودگاه‌ها که توسط برخی از وب گاه ها مانند سایت AirLive^[13] ارائه شده است میتواند مفید واقع شود.

• www.planespotters.net
• www.airliners.net
• www.jetphotos.com

منابع رهگیری پروازها و هواپیما ها

رصد پروازی یکی از انواع ابزارهای اوسینت است که در مواقعی می‌تواند سرنخ های جدید را در فرایند یک بررسی باز نماید. ردیابی پروازها و هواپیما ها هم به‌صورت زنده و هم ازطریق سوابق قدیمی در دسترس است. اینکه شما کدام یک از این سامانه ها را ترجیه دهید به چند عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل میتواند کاربر پسند بودن رابط کاربری، جامعیت اطلاعات، هزینه اشتراک و حتی سلایق شخصی باشد. هر چند استفاده از آن نیازمند دقت، صبر و حوصله است.

ممکن است مشخصات یک پرواز، در یک وب‌سایت وجود نداشته باشد ولی در وب سایت دیگر موجود باشد. این موضوع به این دلیل است که هر وب‌سایتی از طرف گروه متفاوتی از آنتن‌های گیرنده اطلاعات را جمع آوری میکند. اما گاهی دلایل دیگری هم دارد. چرا که گاهی ممکن است اشخاص یا دولت‌ها به این وب سایت ها درخواست کنند که اطلاعات پروازشان را نمایش ندهند.

سایت flightradar24.com

این سایت مختصات مربوط به هواپیما ها و سایر پرنده های مختلف (مثل بالگرد ها و بالن ها)، که مدام در حال به روز رسانی است ارائه میدهد. همچنین امکان ردگیری سوابق یک پرواز وجود دارد. به عبارت دیگر، جستجوی شماره ثبت یک هواپیما ، سوابقی از پروازهای گذشته‌ی آن هواپیما را در اختیار قرار میدهد. هرچند گاهی اوقات به خاطر به علت کوتاهی در وارد کردن اطلاعات از طرف شرکت های هواپیمایی ممکن است برخی اطلاعات ناقص در دسترس باشد. به هر حال این وبگاه یکی از معروفترین وب‌سایت‌های ردیابی پروازها است. رابط کاربری پیش‌فرض سایت ساده و قابل تنظیم است. همین موضوع آن را گزینه ای خوب برای استفاده افراد مبتدی از این سایت کرده است. این سایت از ویژگی «Playback» هم برخوردار است که امکان مشاهده‌ی پروازهای یک منطقه در مقطعی از گذشته را ارائه می‌دهد. این ویژگی در مواقعی به کار می آید که نیاز است فعالیت‌های یک فرودگاه خاص مورد بررسی قرار بگیرد.

وبگاه radarbox24.com

مورد بعدی Radar Box است بسیار شبیه Flight Radar 24 خدمات میدهد. با این تفاوت که وقتی نشانگر ماوس خود روی نماد هواپیمای قرار میدهد اطلاعات بیشتری را نسبت به Flight Radar 24 ارائه می شود. این اطلاعات شامل شناسه پرواز، لگوی شرکت هواپیمایی، شهرهای مبدأ و مقصد، نوع هواپیما، شماره‌ی ثبت آن می‌شود. از دیگر امکانات کاربردی ایت وبگاه، نمایش پیام‌های اضطراری هواپیما است که توسط خلبان اعلام شده اند.

وبگاه flightaware.com

یک برتری این سایت نسبت به دو سایت قبلی، امکان دسترسی رایگان به سوابق پروازی هواپیما در سه ماه گذشته است. این سایت اطلاعات با ارزشی ازجمله شرایطِ آب و هوایی برای مقصد و اطلاعات تأخیر پروازها رادر اختیار قرار دارد. این سامانه این امکان را می‌دهد که هرگاه پروازمدّنظر، از فرودگاهی بلند شد یا در آن به زمین نشست، یا اگر پرواز دچار تأخیر شد، از طریق اخطار آنلاین یا ایمیل این اطلاعات را اعلام کند.

وبگاه planefinder.net

این سایت فهرستی از پروازهایی که اخیراً اعلام وضعیت اضطراری کرده‌اند استفاده می‌کند. این ویژگی موجب می شودکه آخرین اخبار اضطراری هواپیماها به راحتی در دسترس باشد. علاوه بر این، این سایت امکان ارائه اطلاعات پروازها به صورت داده خام برای استفاده تحلیلگران و توسعه دهندگان را نیز دارد. این امکان اخیر مجموعه دادهای با ارزشی برای متخصصین داده کاوی در اختار می گذارد.

وبگاه adsbexchange.com

شعار توسعه دهندگان این وب سایت این است اطلاعات پرواز را حذف نمی‌کند مگر درصورتی که یک دستور قضایی که در آن صورت هم هشداری برای کاربرانش می‌فرستد تا آنها را از حذف آن پرواز به خصوص آگاه کند. این سایت یک پروژه‌ی غیر تجاری وکاملا رایگان است که حتی نیاز به ثبت نام ندارد که به واسطه آموتورهای این حوزه برای رصد ترافیک هوایی توسعه یافته است و تمام داده‌هایی که این سامانه دریافت می‌کند به رایگان در دسترس عموم کاربران قرار می‌گیرد. البته پروازهای ایران و خیلی از مناطق دنیا در این سایت وجود ندارد ولی در عوض گاهی می‌توان هواپیمای نظامی و پلیسی را در این سایت مشاهده کرد. همچنین ویژگی فیلتر برای رصد هواپیماهای نظامی وجود دارد که ویژگی آنرا به ابزاری منحصر به فرد و مفیدی برای رهگیری پروازها نموده است.

رهگیری کشتی ها و شناورهای دریایی

در ادامه مبحث رهگیری پروازها و کشتی ها به واسطه SigInt، به حوزه رهگیری شناورها میپردازیم. در هر روز هزاران نفر در حال مسافرت به کشور های مختلف و یا تجارت هستند؛ راه های مختلفی برای انتقال بارها و یا سفر ها وجود دارد که علاوه بر راه های هوایی و زمینی، می توان راه های دریایی را جزء یکی از پر طرفدار ترین ها روش ها در سراسر جهان دانست. در هر لحظه ای  افراد زیادی با حضور در کشتی هایی بسیار غول پیکر اجناس تاجران را بین بندر های مختلف جا به جا نموده و یا اینکه به دیدن مناطق مختلف جهان می روند. در ادامه با برخی از اصطلاحات سیستم های رهگیری دریای آشنا می شویم.

وضعیت ترافیک دریایی (AIS) یا سیستم شناسایی اتوماتیک اطلاعات^[14]

در سال ۲۰۰۰ ، الحاقیه به پیمان ^[15]SOLAS توصیه نمود که AIS باید بصورت اتوماتیک برای ایستگاه های ساحلی، اطلاعات مربوط به شناورها و هواپیماها، شامل مشخصات شناسنامه ای ، سمت ، سرعت ، وضعیت دریا و دیگر اطلاعات مربوط به ایمنی را تامین نمایند. از سوی دیگر سیستم توصیه شده بایستی بتواند اینگونه اطلاعات را بصورت اتوماتیک از شناورهای مجهز به این سیستم دریافت ، نمایش و ردیابی نموده و اطلاعات را بوسیله امکانات ارتباطی به ایستگاه های ساحلی مد نظر نیز منتقل نماید. از این رو از دستگاه الکترونیکی AIS استفاده می شود که وظیفه اصلی این سیستم تبادل اطلاعات میان یگانهای شناور با یکدیگر و با ایستگاه ساحلی می باشند . از مزایای نصب این سیستم می توان موارد زیر را بر شمرد .

• سهولت بیشتر در شناسایی شناورها
• سهولت در رهگیری شناور های سطحی
• مبادله اطلاعات ضروری میان کشتیها بدون دخالت انسان و بطور خودکار
• کاهش ترافیک بر روی باندهای VHF^[16]
• افزایش اطلاعات فرمانده و افسران نگهبان پل فرماندهی از وضعیت پیرامونی خود

اطلاعاتی که توسط این سیستم ارسال می گردد به سه دسته تقسیم می شوند .

• اطلاعات ثابت : این اطلاعات پس از نصب دستگاه در آن ثبت شده و تنها در صورت ایجاد تغییرات در ساختار کشتی می بایست اصلاح گردد . مثل شماره MMSI^[17]، نام و علامات خطاب^[18]، شماره IMO^[19]، طول و عرض شناور و محل نصب آنتن GPS^[20] بر روی کشتی
• اطلاعات متغییر یا دینامیکی اطلاعات است که بطور مداوم و در خلال روشن بودن دستگاه تصحیح گردیده و شامل موارد موقعیت شناور، زمان جهانی UTC^[21] ، مسیر حرکت نسبت به کف دریا، سرعت حرکت ، نسبت به کف دریا، جهت حرکت و وضعیت کشتی از نظر قوانیین راه ( در حال حرکت ، در لنگر ، خارج از کنترل) میباشد.
• اطلاعات مرتبط با برنامه حرکت کشتی که شامل آبخور کشتی، کالا و مواد خطرناک در کشتی، مقصد شناور و زمان رسیدن به آن و مسیرهای حرکت و نقاط چرخش

سیستم ^[22]LRIT

سیستم ردیابی و شناسایی از راه دور و یا همان سیستم LRIT با هدف ارتقای ایمنی دریانوردی و حفاظت از محیط زیست دریایی توسعه یافته است. بر اساس این سیستم ، شناورهای باری با ظرفیت ناخالص ۳۰۰ تن به بالا ، شناورهای مسافربری مستقل از ظرفیت آنان و واحـدهای حفاری متحرک فراساحلی (MODU) مشروط به انجام سفـرهای بین المللی، می بایست نسبت به ارسال خودکار اطلاعات ذیل جهت بهره برداران سیستم اقدام نمایند:

۱- شماره شناسایی شناور

۲- موقعیت جغرافیایی

۳- ساعت و روز ارسال موقعیت جغرافیایی

که با این اطلاعات سامانه هایی توسعه یافته است که در ادامه برخی از آنها ارائه خواهد شد.

وبگاه vesselfinder.com

این وب سایت به عنوان یک اپلیکیشن ردیاب کشتی های جهان می باشد. این سامانه افزار هوشمند با برخورداری از سرور هایی قدرتمند کمک می کنند تا از مکان کشتی های مختلف در هر لحظه ای مطلع شویم. یکی از اصلی ترین ویژگی هایی که موجب جلب نظر کاربران این برنامه شده است، پشتیبانی اش از تاریخچه مسیر حرکت کشتی ها می باشد ؛ به گونه ای که می توانید مسیر حرکت هر کشتی را در هفت روز گذشته به سادگی دنبال کنید. اگر به دنبال یک کشتی خاص هستید تنها کافیست نام، شماره IMO و یا شماره MMSI را وارد کنید تا بدانید در چه مسیری در حال حرکت است. علاوه بر این اطلاعات خاص هر کشتی نیز در اختیار کاربران قرار داده می شود که کمک می کند کاربر اطلاعات اش را در این زمینه کامل نماید! برخی از امکانات و قابلیت های برنامه VesselFinder عبارتست از:

• ردیابی بیش از 100 هزار کشتی در هر لحظه ای
• جست و جوی کشتی ها بر اساس نام، شماره IMO و یا شماره MMSI
• تاریخچه مسیر حرکت کشتی ها در هفت روز گذشته
• دسترسی به جزئیات هر کشتی نظیر نام، پرچم، نوع، IMO، MMSI، مقصد، ETA، سال ساخت، اندازه و …
• علامت گذاری کشتی های مورد علاقه خود
• کیفیت بسیار بالای نقشه ها

وبگاه marinetraffic.com

با استفاده از این نقشه می‌توانید به صورت زنده موقعیت مکانی انواع شناورها را در سراسر دنیا پایش نمایید. بدین منظور کافیست قسمت مدنظر را بزرگ نمایی کنید. با استفاده از فیلترهای تعبیه شده می‌توانید نتایج را بهینه نمایید. همچنین با کلیک کردن بر روی هر یک از شناورها، اطلاعات جامعی از آن شناور به شما ارائه خواهد شد.

این سایت به شما امکان رهگیری شناورهای جهان را می‌دهد. این سایت به صورت زنده اقدام به ردیابی کشتی‌ها کرده و شما می‌توانید علاوه بر مشاهده موقعیت فعلی آن شناور، اطلاعاتی مانند سرعت حرکت، تصویری از شناور، مالکیت شناور و… را مشاهده کنید.

از دیگر خدمات این سایت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نمایش و رصد کشتی های جهان به صورت زنده در گوشی های با پلت فرم آندروید و ios
• نمایش کلیه فانوس‌های دریایی جهان به همراه اطلاعات مختصری از آن‌ها و تصاویرشان
• نمایش بنادر جهان و اعلام وضعیت شناورهای موجود در بنادر
• گالری تصاویر دریایی با تصاویر کیفیت بالا
• مشاهده بیش از 800 ایستگاه مخابراتی دریایی و نمایش وضعیت در دسترس بودن آن‌ها

آدرس کانال تلگرام سایت بیگ دیتا:

t.me/bigdata_channel

آدرس کانال سروش ما:
https://sapp.ir/bigdata_channel

جهت دیدن سرفصل های دوره های آموزشی بر روی اینجا کلیک کنید.

جهت ثبت نام در دوره های آموزشی بر روی اینجا کلیک کنید.

1. ↑Signals Intelligence

2.  Automatic Dependent Surveillance-Broadcast ↑

3. Call sign ↑

4. Fligth Number ↑

5. Aircrafts Registration ↑

6.  Manufacturer Serial Number : MSN ↑

7. airport ID ↑

8. Equipment 3-letter codes ↑

9. Flight Number ↑

10. Empire of Persia ↑

11. International Air Transport Association airport code ↑

12. The International Civil Aviation Organization ↑

13. https://cam.airlive.net ↑

14. Automatic Information System ↑

15. International Convention for the Safety of Life at Sea (SOLAS) ↑

16. Very high frequency ↑

17. A Maritime Mobile Service Identity ↑

18. CALL SIGHN ↑

19. International Maritime Organization ↑

20. Global Positioning System ↑

21. Coordinated Universal Time ↑

22. Long Range Identification & Tracking ↑

بازدیدها: 3690