سیستم مدریت محتوای آموزشی مودل (moodle)

مقدمه: بکارگیری نرم افزار سیستم مدریت محتوای آموزشی Moodle

اگر شما تدريس مي‌کنيد احتمالا سالهاست شنيده‌ايد که اينترنت تحول بزرگي در آموزش و يادگيري ايجاد خواهد کرد. همانند بسياري از نويد‌هاي تحول، اين تغييرات هم جامه عمل به خود نگرفت. درعوض مجموعه‌اي از ابزارها که به سيستم هاي مديريت دوره[1] معروف اند (CMS) مي‌توانند براي افزايش سطح آموزش شما مورد استفاده قرار گيرد بطوريکه مزاياي اينترنت را داشته باشد و نياز به استاد را نيز از بين نبرد.

 سيستم مديريت دوره چيست؟

CMS‌ها از کاربردهاي ساختار وب[2] هستند، بدين معنا که روي يک سرويس دهنده[3] اجرا مي‌شوند و توسط يک مرورگر وب[4] براي جستجو‌کنندگان در وب قابل دسترسي مي‌باشد. شما و دانشجويانتان با اتصال به اينترنت در هر جا مي‌توانيد به اين شبکه دسترسي داشته باشيد.به طور کلي CMS ابزار اساتيد براي ايجاد يک شبکه آموزشي و کنترل دسترسي به آن مي‌باشد، به‌طوري که تنها دانشجويان ثبت نام شده بتوانند آن را ببينند. در کنار کنترل دسترسي، CMSها ابزارهاي متنوعي را به شما ارائه مي‌دهند که درس شما را تأثيرپذيرتر مي‌نمايد. آنها راه ساده اي را براي بارگذاري و اشتراک مواد درسي، برقراري مباحثه هاي برخط[5] و گفتگو[6] ، پرسش و بررسي، جمع آوري و بازبيني تکاليف دانشجويان و نگهداري نمرات ارائه مي‌دهند. اکنون اجازه دهيد به طور سريع به هرکدام از موارد ذکر شده و فوايد آنها بپردازيم.

 بارگذاري و اشتراک مواد درسي

اکثر CMSها ابزاري را براي انتشار ساده تر مواد درسي مهيا مي‌کنند. به جاي استفاده از ويرايشگر HTML و سپس ارسال مستندات خود به سرويس دهنده از طريق سرويس FTP، شما به راحتي مي‌توانيد از يک فرم ساده تحت وب براي ذخيره برنامه درسي خود روي سرويس دهنده استفاده کنيد. بسياري از اساتيد، برنامه درسي، يادداشتهاي کنفرانس، تکاليف خواندني، و مقالات خود را در هر زماني که بخواهند براي دانشجويان خود قابل دسترس قرار مي‌دهند.

 محل هم‌انديشي[7] و گفتگو

محلهاي هم‌انديشي برخط و گفتگو امکان برقراري ارتباطات را در بيرون از کلاس درس فراهم مي‌سازند.  محلهاي هم‌انديشي زمان بيشتري را براي توليد پاسخ ها در اختيار دانشجويان شما قرار مي‌دهد و آنها را به سمت بحثهاي منطقي هدايت مي‌نمايند. گفتگو از سوي ديگر به آساني و به سرعت امکان برقراري ارتباط با دانشجويان دوردست را امکان پذير مي‌سازد. اين امکانات دستيابي، تمامي ‌موارد از اطلاعيه‌هاي دوره تا کنفرانسهاي کامل را پوشش مي‌دهد. من يک پروفسور را مي‌شناسم که به دليل جراحي حنجره نمي‌توانست صحبت کند و تمام کلاس خود را با استفاده از گفتگو و مطالعه برگزار مي‌کرد. کارگروههاي[8] دانشجويي مي‌توانند براي پروژه‌هاي کلاسي از مباحثه هاي برخط استفاده کنند.

پرسش و بررسي

پرسش و بررسي هاي برخط، بسيار سريع ارزش‌دهي مي‌شوند. اين موارد ابزار مهمي ‌براي ارائه بازخورد سريع به دانشجويان در مورد عملکرد و همچنين اندازه گيري درک مطلب آنها از درس مي‌باشد. امروزه، بسياري از موسسات انتشاراتي، کتابهایی به صورت بانک سوالات تستي طبقه بندي شده تهيه مي‌کنند. پروفسوري در ايالت سانفرانسيسکو بازاريابي تدريس مي‌کرد و از آزمونهاي کوچک هفتگي براي درگير کردن دانشجويان با مقالات و مطالب استفاده مي‌کرد. سپس وي از امتحانات برخط و همان بانک سوالات براي امتحانات پاياني استفاده مي‌کرد.

 

جمع آوري و بازبيني تکاليف دانشجويان

پيگيري تکاليف دانشجويان کاري سخت و دشوار مي‌باشد. ارسال تکاليف برخط، راهي آسان براي پيگيري و نمره‌دهي به تکاليف دانشجويان مي‌باشد. همچنين تحقيقات نشان مي‌دهد که استفاده از يک محيط برخط براي دانشجويان به طوري که بتوانند کارهاي يکديگر را ببينند، سبب افزايش انگيزه و عملکرد آنها مي‌گردد. يکي از همکاران من که دوره اي را تدريس مي‌کرد، شاگردان خود را به چنين کاري گماشت. درنتیجه هرکدام از آنان مي‌توانستند در هر مرحله از کار نوشتن، نوشته‌هاي دوستان خود را ببينند.

 نگهداري نمرات

يک کتابچه نمره برخط، مي‌تواند اطلاعات به‌‌روز‌شده اي را در مورد کارآيي دانشجويان شما در دوره شما به آنها ارائه دهد. همچنين نمرات برخط، شما را به سمت موافقت با قوانين خصوصي جديدي سوق مي‌دهد که ارسال نمرات با شناسه شخصي در محلهاي عمومي ‌ممنوع است. کتابچه نمره CMS به دانشجو اجازه مي‌دهد که تنها نمره خود را ببيند نه نمره سايرين را. همچنين شما مي‌توانيد نمرات را براي محاسبات پيشرفته به برنامه Excel منتقل کنيد.

درحالي که شما مي‌توانيد برنامه هايي را نوشته و يا پيدا کنيد که کارهاي فوق را براي شما انجام دهد، CMS تمامي‌اين موارد را در يک بسته[9] مجتمع شده مهيا مي‌کند. وقتي چگونگي استفاده از آن را ياد بگيريد، به جاي اينکه وقت خود را صرف توليد و مديريت نرم‌افزار خود کنيد، مي‌توانيد روي آموزش و يادگيري تمرکز کنيد.

در طول پنج سال گذشته سيستم CMS به سرعت رشد کرده و اکنون در بسياري از دانشگاه‌ها و کالج‌ها نرم‌‌افزاري حياتي در نظرگرفته مي‌شود. اکنون بازار CMS بازاري چندين ميليون دلاري است و در حال رشد سريع مي‌باشد. يکي از بزرگترين فروشنده ها، Blackboard مي‌باشد که اخيرا عمومي‌شده است.

 

چرا بايد از CMS استفاده کنيد؟

سؤال خوبي است. ما هزاران سال است که کلاس‌ها را بدون نياز به شبکه اينترنتي و ساختار وب کنترل مي‌کنيم. گچ و صحبت کردن روش غالب در آموزش مي‌باشد و کلاسهاي رودررو بيشتر تأثيرگذار است. موارد ذکر شده در بالا در سالهاي اخير يکي از روشهاي يادگيري مي‌باشد. اخيراً چگونگي تأثير ادغام دو روش آموزش اينترنتي و کلاسهاي حضوري، که به نام دوره هاي «ترکيبي[10]» مي‌باشد مورد تحقيق قرار گرفته است. دوره هاي ترکيبي مزاياي هر دو دوره را در خود جمع کرده اند. تصور کنيد که بيشتر محتويات درسي از طريق محيط برخط انتقال داده شود و زمان کلاس براي مباحثه، سؤال و حل مساله ذخيره گردد. اساتيد دريافتند که با ذخيره زمان و افزايش يادگيري دانشجويان به موارد طبقه بندي شده خارج از کلاس مي‌توان پرداخت. اين امر اجازه مشکل‌يابي رودررو را مهيا مي‌کند.

بحث‌هاي برخط به بسياري از دانشجويان موقعيتي براي مطرح شدن مي‌دهد که در کلاسهاي عادي نمي‌توانستند چنين کنند. بسياري از دانشجويان براي صحبت در کلاس بي‌ميل مي‌باشند زيرا خجالتي، نا‌مطمئن و يا دچار مشکل زبان مي‌باشند. سؤال و جوابهاي اينترنتي از نظر زمان نيز براي دانشجويان مفيد بوده و آمار اساتيد نشان مي‌دهد که مشارکت در کلاس در روش برخط، بيشتراز کلاس درس معمولي است.

دلايل ديگري نيز وجود دارد که شما را به سمت استفاده از CMS در دوره ها سوق مي‌دهد:

 تقاضاي دانشجويان

دانشجويان از نظر ادراکي فني‌تر شده اند و مي‌خواهند که بسياري از دروس خود را از اينترنت و وب دريافت نمايند. آنها مي‌توانند اطلاعات مورد‌نياز خود را در هر زمان و به هر تعدادي که مي‌خواهند از اين طريق دريافت کنند. خو گرفتن با امکاناتي از جمله پيام رساني فوري[11] و ساير ابزارهای جمعي و ارتباطات برخط دليل دوم دانشجويان است.

 

برنامه دانشجويان

با افزايش شهريه دانشجويان به ساعات کار بيشتري براي اتمام جلسات خود نياز دارند. حدود نيمي ‌از دانشجويان اکنون 20 ساعت در هفته کار مي‌کنند، براي اتمام جلسات درس خود با يک CMS آنها مي‌توانند با اساتيد و ساير هم کلاسي‌هاي خود در هر زمان در ارتباط باشند. آنها مي‌توانند در زمان ناهار امتحان داده يا درس بخوانند. دانشجوياني که کار مي‌کنند نيازمند انعطاف براي دستيابي به دروس شما مي‌باشند و سيستم CMS راهي قدرتمند براي برطرف کردن نيازهاي آنان مي‌باشد.

 دروس بهتر

درصورتیکه CMS به درستي استفاده گردد مي‌تواند کلاسهاي شما را مناسب‌تر و تأثيرگذارتر نمايد. با ارائه برخي از قسمتهاي درس شما به صورت برخط، شما زمان بيشتري براي ترغيب دانشجويان به طرح سؤال و عقيده خواهيد داشت. به عنوان مثال؛ اگر شما مقاله قابل ارائه خود را به شکل يک فايل برخط به شبکه انتقال دهيد در زمان مربوط به ارائه آن مي‌توانيد از دانشجويان در مورد مطالبي که براي آنها قابل فهم نبوده سؤال نماييد. اگر شما از محلهای هم‌اندیشی برخط استفاده کنيد در آن صورت مي‌توانيد بهترين عقايد و سؤالات را از محلهای هم‌اندیشی به کلاس درس خود انتقال دهيد. ما در کتاب بحث هاي زياد استراتژيک و وضعيت مطالعات صورت گرفته را مطرح کرده ايم. شما اين مطالب را در اوايل دهه90 شنيده ايد. در این فاصله زمانی چه چيزي تغيير کرده است؟ امروزه استفاده از CMS به عنوان سريع‌ترين و گسترده‌ترين سيستم نسبت به گذشته مي‌باشد. تکنولوژي آن قوي‌تر مي‌باشد و برنامه نويسان، ساختارهای خوب و کاربردي را طرح کرده اند. در گذشته طرح‌ها به صورت پروژه‌هاي گروهي يا حتي شخصي بوده و پس از آن تجاري مي‌شدند. دو بسته تجاري پيشتاز، WebCT و Blackboard به عنوان پروژه هاي دانشجويي کوچک شروع شدند و چنان رشد کردند که به بزرگترين CMS هاي تجاري تبديل شدند.

 با اين حال، تصدي بازار بدين معنا نيست که اين دو نرم افزار بهترين عملکرد را دارند يا مطمئن‌ترين قطعه نرم‌افزاري هستند. در حقيقت اين دو پيشقدم بازار، سعي مي‌کنند که پيشرفت خود را ادامه دهند و برخي معتقدند که کيفيت کارها دستخوش تغييراتي شده است.

 

چه چيزي Moodle را متمايز کرده است؟

بخشي از کار من تهيه CMS براي برخي دانشگاه‌ها مي‌باشد. من اکنون چند سالي است که در مورد CMS تحقيق مي‌کنم و يکي از هواداران Moodle شده ام زيرا يکي از منابع بازمتن مي‌باشد، بر مبناي فلسفه يادگيري درستي بنا شده است و جمع بزرگي توسعه و حمايت آن را به عهده دارند. از نظر مجموعه خصيصه‌ها، قابل رقابت با سيستمهاي تجاري بزرگ است و به راحتي مي‌توان آن را بسط داد. اجازه دهيد نگاه دقيقتري به فوايد اين سيستم بيندازيم و اهميت آن را براي شما و مؤسسه‌تان عنوان کنيم.

 رايگان و بازمتن

عبارت « بازمتن»[12] در برخي حوزه ها به يک اصطلاح مهم تبديل شده است. درک عقايد خارق العاده و قدرتمند آن و اينکه چگونه مي‌تواند دنياي توليد نرم‌افزار در جهان را تغيير دهد، براي افرادي که به دور از مباحث فني مي‌باشند، دشوار مي‌باشد. اين عقيده به خودي خود بسيار ساده مي‌باشد. منبع بازمتن به معناي اين است که کاربر مي‌تواند به منابع کُد‌شده نرم‌افزاري دسترسي يابد. شما مي‌توانيد به محتواي سرپوشيده نگاه کنيد و چگونگي عملکرد آن را بررسي کنيد، به آن کدي را اضافه کنيد و يا بخشي از آن را در کار خود استفاده ‌کنيد.سوال اینکه چرا اين امر مهم است؟ “بازمتن” به معناي احترام به ارزشهاي جامعه دانشگاهي، آزادي مرور عقايد دوستان و اشتراک دانش مي‌باشد. همانطور که هرکس مي‌تواند به راحتي و به طور رايگان ازMoodle استفاده کند، همچنين افراد مي‌توانند خصيصه‌هايي را به آن بيفزايند ، اشکالات[13] آن را برطرف کنند، عملکرد خود را بهبود بخشند، يا تنها از طريق پيگيري چگونگي عملکرد ديگران براي برطرف کردن مشکلات چيزي ياد بگيرند.ثانياً برخلاف CMS هاي خصوصي گران‌قيمت، که نيازمند قراردادهاي نگهداري سنگين است، بدون هزينه بودن آن به شما کمک مي‌کند تا بتوانيد آن را بر روي هر سرويس‌دهنده‌اي نصب کنيد. هيچ کس نمي‌تواند آن را از شما بگيرد، هزينه مجوز آن را افزايش دهد و يا شما را براي به‌روز کردن آن متحمل هزينه کند. هيچ کس نمي‌تواند شما را در به‌روز کردن آن اجبار کند، خصيصه هايي را که نمي خواهيد به شما بدهد، و يا به شما بگويد حداکثر چند نفر مجازند از آن استفاده کنند. آنها نمي توانند کُد برنامه را از مصرف کنندگان پس بگيرند و اگر مارتين دوگاماس تصميم به خاتمه توسعه آن بگيرد، يک گروه اختصاصي از توسعه‌دهندگان وجود دارد که اين پروژه را پيش ببرند.

 فلسفه آموزشي

پيش زمينه کاري مارتين دوگاماس در آموزش، منجر به اين امرشد که در پس قوانين Moodle ساختار گروهي را اتخاذ کند. اين يک انقلاب است چرا که بيشتر سيستم هاي CMS مبتني بر مجموعه ابزار هستند از اين‌‌رو من اکثر سيستمهاي CMS تجاري را “ابزار‌محور” مي‌نامم در حاليکه Moodle  “آموزش‌محور” است.

ساختار گروهي، برپايه اين نظريه مي‌باشد که مردم وقتي در يک فرآيند گروهي در جهت توليد دانش درگير هستند، بهترين چيزها را ياد مي‌گيرند. اين جمله پيچيده است. پس اجازه دهيد آن را به مفاهيم ساده‌تر بشکنيم. عبارت فرآيند گروهي نشان مي‌دهد که آموزش کاري است که در گروه صورت مي‌گيرد. از اين نقطه نظر آموزش، روندي است از مذاکرات در فرهنگي با دستاوردها و سمبول‌هاي مشترک. فرآيند مذاکره و بکارگيري دستاوردهاي مشترک، پروسه توليد دانش است.

اما اينکه چگونه مي‌توان اين مفاهيم را به Moodle ربط داد؟ اولين مورد واسط آن است. در حالي که CMS‌هاي ابزار محور، ليستي از ابزارها را به عنوان واسط در اختيار شما قرار مي‌دهند، Moodle ليستي از ابزارها را در واسطي قرار مي‌دهد که در آن امور آموزشي محوريت دارد. شما مي‌توانيد دوره Moodle خود را به صورت هفتگي يا برحسب عناوين يا با پارامترهای عمومي سازماندهي نمائيد. به علاوه درحاليکه اکثر CMSها استادان را به بارگذاري مقدار زيادي محتواي ثابت ترغيب مي‌نمايد، اين سيستم روي ابزارهاي مباحثه و محصولات اشتراکي تمرکز دارد. بنابراين تمرکز روي تحويل اطلاعات نمي باشد. بلکه تمرکز بر به اشتراک گذاشتن ايده ها و ترغيب به توليد دانش مي‌باشد. فلسفه طراحي Moodle آن را به يک سيستم منحصر بفرد معلم دوست^[14] تبديل کرده است. اين سيستم اولين نسل از ابزارهاي آموزشي را ارائه مي‌نمايد که حقيقتاً مفيد مي‌باشد.

جامعه جهاني

Moodle مجموعه اي بزرگ از افرادي فعال است که از اين سيستم استفاده مي‌کنند و خصيصه هاي جديدي را به آن اضافه مي‌کنند و آن را ارتقا مي‌بخشند. از طريق آدرس http://www.Moodle.org/ مي‌توان با اين مجموعه ارتباط برقرار کرد و در درس” استفاده از Moodle” ثبت نام نمود. شما در آنجا افرادي را مي‌بينيد که بيش از حد انتظار، جهت پيشرفت ديگران کمک مي‌کنند و مشکلات آنها را رفع مي‌نمايند اين کار، Moodle را تأثيرگذارتر مي‌کنند. در سال 2005، حدود 4000 نفر در اين سيستم ثبت نام کرده اند و بيش از 3000 سايت Moodle در 112 کشور وجود دارد. جامعه جهاني سيستم Moodle را به 40 زبان برگردانده است. جامعه جهاني Moodle در موفقيت آن نقش داشته است. با دارا بودن کاربرهاي جهاني هميشه کساني براي پاسخ‌گويي و يا مشاوره وجود دارند.

توسعه‌دهندگان Moodle نيز، همزمان با کاربران، کار مي‌کنند تا در مورد کيفيت اطمينان يابند، مدلها و خصيصه‌هاي جديد را به آن اضافه کنند و ايده هاي جديد را براي اصلاح و بهبود به سيستم بيفزايند. مارتين و تيم اصلي وي مسئول تصميم‌گيري در مورد اين مي‌باشند که کدام خصيصه‌ها براي انتشار رسمي کامل شده اند و در ادامه به کجا بايد رفت. به دليل آنکه کاربران در انجام آزمايشات و کسب تجربه آزاد مي‌باشند بسياري از افراد خصيصه‌هاي جديد را آزمايش مي‌کنند در نتيجه اين خصيصه‌ها در يک دپارتمان بزرگ کنترل کيفيت تست مي‌شود.

 اين سه مزيت، يعني رايگان بودن، سازندگي گروهي، و جامعه جهاني، Moodle را در فضاي CMS‌ها بي‌همتا مي‌کند.

 

مقايسه خصيصه‌ها

برخلاف مجموعه خصيصه‌هاي سيستمهاي تجاري مهم، Moodle ترکيب بسيار خوبي دارد. با بررسي و مقایسه سيستمهاي مديريتي ديگر، از جمله Blackboard و WebCT ، خصيصه‌هاي مشترک آنها با Moodle مشخص شده است. در صورتي که اساتيد نتوانند اموري را که با سيستم‌هاي تجاري خود انجام مي‌دادند، با يک سيستم بازمتن انجام دهند، سريعاً آن را کنار مي‌گذارند. Moodle تنها سيستم بازمتن قابل دسترس است که هم اکنون با سيستمهاي قدرتمند قابل رقابت است.

در حقيقت اساتيد در محيط هاي قابل توسعه مي‌توانند خصيصه‌هايي را به Moodle اضافه کنند که مشتريان سيستمهاي تجاري نمي توانند. در مقايسه با سيستمهاي بازاري اين يک مزيت براي يک سيستم بازمتن است که توسط استاد قابل ارتقا است. در جدول 1-1، ويژگي‌هاي خصيصه‌هاي سيستم Moodle با دو سيستم ديگر مقايسه شده است.

 

جدول 1-1- مقايسه خصيصه‌ها

خصيصه	Blackboard	WebCT	Moodle
امکان بارگذاري و اشتراکي کردن مستندات	بله	بله	بله
ايجاد محتواي برخط در ويرايشگر HTML	خير	بله	بله
مباحثه هاي برخط	بله	بله	بله
نمره ميزان مشارکت در کلاس/ بحث ها	خير	بله	بله
گفتگو برخط	بله	بله	بله
مرور کارهاي همکلاسان	خير	خير	بله
امتحانات/بررسي هاي برخط	بله	بله	بله
کتابچه نمره برخط	بله	بله	بله
امکان تحويل متون به دانشجويان	بله	بله	بله
خودارزيابي	خير	خير	بله
کارگروه دانشجويي	بله	بله	بله
دروس مسيردار	بله	بله	بله
مجلات دانشجويي	خير	خير	بله
فرهنگ نامه داخلي	خير	خير	بله

 

 

ملاحظه مي‌کنيد که Moodle داراي تمامي خصيصه‌هاي سيستمهاي تجاري بوده و چند خصيصه ديگر را که آنها ندارند، دارا مي‌باشد. در ادامه کتاب ما به شما ياد مي‌دهيم که چگونه مي‌توانيد از اين خصيصه‌ها براي پربار کردن تدريس خود استفاده کنيد و يک محيط قدرتمند آموزشي براي دانشجويان خود ايجاد نماييد….

 

برگرفته از کتاب “بکارگیری نرم افزار moodle”  اثر Jason Cole و ترجمه زهره مافی

آدرس کانال تلگرام سایت بیگ دیتا:

t.me/bigdata_channel

آدرس کانال سروش ما:
https://sapp.ir/bigdata_channel

جهت دیدن سرفصل های دوره های آموزشی بر روی اینجا کلیک کنید.

بازدیدها: 1084