نحوه انتخاب روش تحقیق و پژوهش علمی و چارچوب مفهومی در پایان نامه و رساله یا تز

روش تحقیق و پژوهش، معمولا در پروپوزال به صورت کلی در، قسمت روش تحقیق انتخاب می گردد. انتخاب اشتباه و نامناسب روش تحقيق در پروپوزال، به تمام مراحل پايان نامه را خدشه وارد مي كند. روش تحقيق هر پايان نامه ای، منحصر به فرد است که جزئیات و مراحل آن، در فصل سوم پايان نامه توضیح داده مي شود. براي انتخاب روش تحقيق حتما علاوه بر استاد راهنما با متخصصين پايان نامه مشورت كنيد. بسياري از اساتيد هم به روش تحقيق دقت لازم را ندارند و در جلسه دفاع پايان نامه ،داوران با سند و مدرك مي توانند اثبات كنند كه روش تحقیق شما مناسب موضوع پايان نامه نبوده است. در اينجاست كه كل كار پايان نامه شما، به علت انتخاب اشتباه روش تحقیق زير سؤال می رود. هر روش تحقیقی برای پایان نامه شما، مناسب نیست. در این مقاله نکات مهم برای نحوه انتخاب روش تحقیق توضیح داده شده است.
گردآورنده: علیرضا حبیبی تابستان 1403

روش تحقیق در پایان نامه

روش تحقیق، به معنی این است که با چه ابزاری می‌خواهیم پژوهش خود را جمع‌بندی و تجزیه‌وتحلیل کنیم. هر تحقیق و پژوهش علمی باید دارای روش تحقیق مخصوص به خود باشد که انتخاب روش باید با توجه به موضوع پایان‌نامه و مقاله مشخص گردد، بنابراین ما نمی‌توانیم هر روش و ابزاری را برای پژوهش خود انتخاب کنیم و اول باید بدانید کاربرد آن روش چیست و آیا به شما جهت رسیدن به مقصد نهایی کمک می‌کند یا خیر؟ پاسخ این پرسش شمارا جهت انتخاب روش مناسب کمک خواهد کرد. نمی‌توان اگر بحث شما آزمایشی است از روش‌های آماری استفاده کنید و یا نمی‌توان اگر رتبه‌بندی بر معیارها بر اساس معیارها را به‌صورت چندگانه می‌خواهید از روش آماری استفاده کنید چون روش آماری نمی‌تواند این کار را انجام دهد و نیاز به روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره است.

در انتخاب مناسب روش تحقیق خود دقت زیادی کنید. انتخاب اشتباه روش تحقیق می‌تواند پژوهش و پایان‌نامه ما را به‌طورکلی از نظر علمی رد کند و تمام زحمات شما را بیهوده کند. انتخاب روش تحقیق در رشته‌های مدیریت اغلب آزمایشگاهی نیست و به یک صورتی آماری است یا ربطی به آمار پیدا می‌کند. روش‌های تحقیقاتی مختلفی برای انجام پایان‌نامه‌ها وجود دارد و انتخاب روش تحقیق برای هر عنوانی متفاوت است. رفرنس دهی در این فصل مهم است ولی نه به میزان رفرنس دهی در فصل دوم ، چون اغلب مطالب فصل سوم از کتاب‌های مرجع انتخاب‌ روش تحقیق مورد نظر نوشته می شود. برای درک بیشتر به شکل زیر که پیاز تحقیق(Research Onion) نامیده میشود و عناصر مورد نظر پژوهشگر که دور آن خط کشیده شده است نگاه کنید:

در حقیقت سه فصل پایان نامه، مربوط به انتخاب روش تحقیق و همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مراحل انجام روش تحقیق و سپس نتیجه گیری نهایی براساس روش تحقیق انتخابی و تجزیه و تحلیل آن می باشد. در فصل سوم پایان نامه، روش تحقیق انتخابی و مراحل انجام آن توضیح داده می شود. در فصل چهارم پایان نامه، روش تحقیق برای داده های پایان نامه تجزیه و تحلیل می شود. در فصل پنجم، هر آنچه از خروجی تجزیه و تحلیل روش تحقیق استخراج شده است به صورت کلی نتیجه گیری نهایی می شود. در نتیجه اشتباه در انتخاب روش تحقیق منجر به اشتباه انجام دادن 3 فصل پایان نامه می گردد، بنابراین در انتخاب روش تحقیق حتما دقت بالایی داشته باشید. به عنوان یک نمونه دیگر برای یک پژوهش دیگر به نحوه انتخاب مسیر تحقیق در پیاز تحقیق زیر توجه کنید که گزینه های پژوهشگر با دایره هی نقطه چین مشخص شده است:

فصل های پژوهشی الزامی در رساله:

هر پایان نامه حداقل باید شامل 5 فصل زیر باشد ولی بر حسب نیاز میتوان تعداد فصل ها را افزایش داد

1. معرفی پژوهش (پروپزال)
2. پیشینه پژوهش: (سابقه تاریخی چهارچوب نظری ومروری بر پژوهشهای مربوط)
3. ابعاد و مراحل انجام: مقدمه -نمونه-روش-ابزار-روایی پایایی -شیوه گردآوری – روش تحلیل یافته)
4. تحلیل یافته‌ها، بحث و نتیجه گیری و ارائه الگو
5. خلاصه نتایج وپیشنهادات

پروپوزال نویسی یا پیشنهاد پژوهش (Research proposal) موارد مهم در تهیه پروپزال:

1. عنوان
2. بیان مسئله (و چهارچوب مفهومی )
3. اهمیت پژوهش
4. وجوه تمایز
5. اهداف (آرمانی، اصلی، ویژه و کاربردی)
6. سوالات / فرضیات
7. روش پژوهش
8. دامنه پژوهش (موضوعی، زمانی و مکانی)
9. امکانات و محدودیتها
10. مرور بر پژوهش های مربوط
11. تعریف مفاهیم و واژه
12. فصول آزمایشی(الزامی و ایجابی)
13. بحث، نتیجه گیری و پیشنهادها
14. منابع و مراجع

در ادامه هر یک از موارد فوق را توضیح خواهیم داد.

انتخاب عنوان پژوهش

1. کوتاه و ساده
2. نظریه ثابتی را اعلام نکند
3. کاربردی
4. تکراری نباشد و جدید باشد
5. بیش از 3 متغیر نباشد.
6. مورد حمایت سازمان
7. واژه انگلیسی نداشته باشد.
8. جهت گیری و پیش داوری نداشته باشد.
9. یک عنوان خوب، ابتدا قبل از هر کار با یک سه ضلعی سروکار دارید.

خود عنوان وابسته به 2عامل است

1- مطالعه متون که هر چه بهتر انجام شود عنوان بهتری دارید.

2- بیان مسئله، تشخیص اینکه چه مسئله‌ای وجود دارد تا عنوان بهتری انتخاب شود.

• هیچ گاه عنوان تک متغیره انتخاب نشود، نقش شما صفر است (مثلا بررسی جایگاه جوانان در تهران) بین 2 تا 3 متغیر باشد. مثل (رابطه فقر و بیسوادی در جنوب تهران). یک متغیره مثل: مطالعه فقر در جنوب تهران
• دو متغیره: رابطه فقر و بی سوادی در جنوب تهران سه متغیره: اعتیاد هم اضافه می شود.
• ارشد و دکتری: در ارشد شما بررسی متغیر را دارید و در رساله دکتری حتما یک الگو داشته باشید .
• عنوان فرعی: چنانچه عنوان فرعی لازم شود که ارائه شود؛ در آنصورت از (:) استفاده شود . مثل = برنامه ریزی استراتژیک : در نظام بهداشت ودرمان

عنوان اگر علمی و به شیوه درست باشد، خواننده می‌تواند حدس بزند: 1-چه مشکل و مسئله‌ای وجود داشته 2- هدف‌ ما چه بوده

نکته: از کاربرد واژه‌هایی مثل بررسی، ارزیابی، مطالعه (به جز مطالعه تطبیقی) دوری کنید. اینها عنوان را به ناحق مفصل می‌کنند.

بیان مسئله (problem statement):

بیان مسئله در واقع سناریوی که نویسنده تنظیم می‌کند و همراه با استنادات روشن می‌نماید چه مسئله یا مشکلی وجود داشته که پژوهشگر را بر آن داشت تا چنین پژوهشی انجام دهد. حجم این قسمت می‌تواند از 1 تا 4و5 صفحه باشد. فقط یادتان بماند که مسئله دامنه وسیع تری از مشکل دارد. در حقیقت یک مشکل به مسئله یا مسائل کوچکتر برای حل کردن شکسته میشود.

تفاوت مسئله و مشکل:

مسئله به موضوعی گفته میشود که باید باشد ولی نیست یا نباید باشد ولی هست. مسئله، مشکلِ تعریف شده است. مشکلات حل نمی‌شوند بلکه ابتدا به مسئله تبدیل می‌شوند و بعد مسئله حل می‌شود. مشکل، مسئله‌ای است که تمام عوامل و متغیرهای مؤثر در آن برای ما مشخص نیست. وقتی اطلاعات ما در یک مسئله کافی نباشد، با مشکل روبه رو هستیم.

مشکل را تقریباً می‌توان با واژه‌ی انگلیسی trouble هم‌ارز گرفت. در مقابل، مسئله بیشتر به واژه‌ی انگلیسی Problem نزدیک است. مشکل “دیده” می‌شود؛ اما مسئله “تعریف” می‌شود. مشکل می‌تواند یک نارضایتی، ناراحتی، نگرانی و یک وضعیت نامطلوب باشد؛ اما آن‌قدر مبهم که نمی‌توان ‌آن را توضیح داد و تشریح کرد. مشکل در مقایسه با مسئله، بسیار مبهم‌تر است. مسئله شفاف‌تر است و در آن، وضعیت فعلی و احتمالاً وضعیت مطلوب، تا حد خوبی مشخص شده است. آن‌چه نمی‌دانیم، روش و اقدام‌های مناسب برای حرکت از وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب است.

– اولین گام در هر پژوهش علمی، تشخیص مسئله(چیزی آنطور که باید باشد، نیست) و بیان آن است.

منابع شناسایی مسئله:

1. تجربه
2. مرور پژوهش های گذشته
3. نظریه‌ها
4. ایده‌ها از منابع مختلف

سوالاتی که در مسئله پژوهش باید پاسخ داده شود

• چه چیز موجب بروز مسئله شده؟
• مسئله چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه می‌تواند به حل مشکلات و ارتقای دانش در زمینه مورد نظر کمک کند؟
• مسئله تا چه حد و برای چه کسانی موثر است؟
• تداوم مشکل چه مسائلی را به همراه خواهد داشت؟
• چه راه حل و عواملی برای حل مسئله موثر شناخته شده است؟

اجزای بیان مسئله 3 بخش دارد

بخش اول: در این بخش باید

1. کلیه متغییر‌های اصلی را مطرح و روابط آنها را تشریح نمود: برای این کار یکی از ابزارهای مورد استفاده نمودار استخوان ماهی است، نحوه کاربرد آن به این صورت است که مشکل یا معلول در محل رأس نمودار (سر ماهی) و علت‌های بروز مشکل در قسمت باله‌های ماهی درج می‌شود. در این بخش در صورت لزوم می‌توان به تاریخچه بروز مسئله پرداخت وسیر تحولات را مطرح ساخت.

2. اشاره به اهمیت مسئله: برای بیان اهمیت می‌توان گستره موضوع، یعنی اینکه چه بخشی از جامعه و چه سازمانهایی درگیر مشکل هستند با تکیه بر آمار اشاره نموده و از منظر دیگر حدت مشکل نیز مطرح میگردد، در اینجا می‌توان به مطالب و منابع مختلف از آثار اندیشمندان و صاحبنظران و دیگر پژوهشگران و آمار‌های داخلی و بین المللی استناد کرد.

3. نحوه برخورد با مشکل و …

4. عوارض ناشی از تداوم مشکل مطرح می‌شود.

بخش دوم: راه حل یا عوامل موثر بر حل مشکل مطرح شوند، دقت شود که به طور مجمل به پژوهش‌ها اشاره شود و تنها یافته‌های مهم مطرح شوند.

بخش سوم: در بخش پایانی بیان مسئله باید منظور از انجام پژوهش، توضیح دقیق تری از اینکه می‌خواهید در این پژوهش چه کاری را به انجام برسانید.

تدوین چارچوب مفهومی:

تعریف یک الگوی مفهومی مبتنی بر روابط تئوریک میان شماری از عواملی که در مورد مسئله پژوهش با اهمیت تشخیص داده شده اند. و نمایش روابط موجود میان متغیرهای شناسایی شده.

ویژگیها چارچوب مفهومی:

– بیان شود چگونه دو یا چند متغیر باهم ارتباط دارند.

– و نمودار چهارچوب مفهومی ترسیم شود.

اهداف : ( objectives ):

هدف اصلی (main objective): عنوان رساله، هدف اصلی پژوهش نیست.برای تدوین هدف اصلی، عنوان را به صورت وسیله‌ای بنگرید، سپس به آن نتیجه ای که می‌رسید هدف اصلی است. هدف اصلی استحاله شده عنوان است. مثال: رابطه فقر، بی سوادی واعتیاد در جنوب تهران هدف اصلی: کاستن از معضل فقر، بی سوادی و اعتیاد در جنوب تهران (اشاره‌ای به متغیر‌ها)

هدف آرمانی (Ideal objective): دور نما و یک آرزو: پژوهشگر آنچه که آروز دارد پژوهش او از دیگر پژوهش‌های مشابه در آن زمینه و در راستای کار او انجام پذیرد. روزی چنان هدفی محقق خواهد شد. مثلا: انجام پژوهشی که حاصل آن بتواند در گسترش فرهنگ جوامع حاشیه‌ای به نحو شایسته موثر واقع شود.

اهداف ویژه(specific objectives): استفاده از واژه اهداف فرعی نادرست است. تحقق آنها موجب دستیابی به هدف اصلی می‌شود و آغاز هر هدف ویژه با یکی از دو واژه

1- شناخت: پدیده‌ای وجود دارد و پژوهشگر در صدد شناسایی آن است

2- تعیین: پدیده‌ای وجود ندارد و پژوهشگر در صد بوجود آوردن آن است (طی پژوهش )، خواهد بود. مثال : شناخت پدیده فقر در جنوب تهران یا تعیین رابطه فقر، بی سوادی واعتیاد در جنوب تهران

به ازای شناخت هر متغیر و همچنین تعیین رابطه با تاثیر هر متغیر بر متغیر‌های دیگر می‌توانید اهداف ویژه بسازید . حتما سعی کنید در تدوین اهداف ویژه از متغیرهای اصلی استفاده کنید زیرا اگر بخواهید از متغیر‌های فرعی تعدادی بی شماری اهداف ویژه، سوالات وفرضیات خواهید داشت.

اهداف کاربردی(applied): مشخص می‌سازد که جنبه کاربردی این پژوهش می‌تواند مورد استفاده چه افراد و سازمانهایی قرار گیرد.

سوالات پژوهش(Research Questions):

– به ازای هر هدف ویژه با همان شماره وهمان متغیر، یا متغیر‌ها، پژوهشگر اقدام به تدوین سوالات می‌کند .

– اهدافی که با شناخت شروع شده است، سوال مربوط به آنها با چگونه است پایان می‌پذیرد و اهداف ویژه‌ای که با تعیین شروع می‌شود سوال مربوط به آنها، با آیا شروع می‌شود. مثال :

– پدیده فقر در جنوب تهران چگونه است ؟

– آیا بین فقر و بی سوادی رابطه معناداری وجود دارد؟

فرضیات( Hypothesis)

فرضیه عبارت است از عبارت یا جمله‌ای که در آن ادعایی وجودداشته باشد. فرضیه برگرفته از سوال پژوهش است. فرضیه پاسخی بخردانه،احتمالی و موقت به سوال پژوهش است (روابط متغیرها) که در مراحل بعدی پژوهش،درستی یا نادرستی آن مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

نکته: فقط در پژوهش‌های کمی و تجربی و در پژوهش‌های ترکیبی شاهد تدوین فرضیه هستیم. چون باید در پژوهش های کمی فرضیه پذیرفته یا رد شود.

انواع فرضیات

1-فرضیه اخص (ویژه ): بر پایه هر سوال پژوهشی تدوین می‌شود(اکثر مردم جنوب تهران فقیر هستند)

2-فرضیه اعم یا اهم اصلی ): در آن تمامی متغیر‌های اصلی موجود در عنوان نقش دارند. ( بین فقر، بی سوادی و اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد).

ویژگی‌های فرضیه:

• با حقایق علمی هماهنگ باشد
• آزمون پذیر باشد
• بدون ابهام باشد و ساده
• رابطه بین متغیرها را پیش بینی کند

مرور بر پژوهش

– شیوه مطلب برداری از متون (پاسخ به wh 6): در متون علمی باید بدانید که به دنبال چه هستید . 1-کی 2-کی 3-کجا 4-چه 5-چگونه 6-چرا

– نقد (Critique پژوهش‌ها): در دوره دکتری مرور بر پژوهش‌ها در فصل دوم باید حتما همراه با نقد باشد . از روش (6wh) نقد طی 4 مرحله صورت می‌گیرد : ( شرح مختصر – نقاط ضعف – نقاط قوت و قضاوت نهایی)

نکته: در مقاله نقد ند اریم

روش تحقیق چیست؟

انتخاب اشتباه روش تحقیق، منجر به اشتباه انجام شدن، فصل سوم، فصل چهارم و سپس فصل پنجم، پایان نامه می شود. در فصل سوم، روش تحقیق پژوهش و روند انجام آن توضیح داده می شود. پس اگر روش تحقیق را اشتباه انتخاب کرده باشید، کل  فصل سوم (روش تحقیق) به صورت کلی قابل رد می باشد. از طرفی دیگر، اگر روش تحقیق، به درستی براساس هدف اصلی و عنوان پایان نامه انتخاب نشده باشد، فصل چهارم پایان نامه؛ که شامل تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار است نیز اشتباه خواهد بود. به دلیل اینکه، هر آنچه در فصل سوم(روش تحقیق)، توضیح داده شده است، در فصل چهارم باید پیاده سازی و اجرا شود. از این رو اگر به طور کلی روش تحقیق شما اشتباه باشد، کلیه مطالب فصل چهارم نیز مورد قبول نخواهد بود. از طرفی دیگر، فصل پنجم پایان نامه، که نتیجه گیری کلی براساس کل فصل های پایان نامه و به ویژه فصل سوم و چهارم است نیز، بی اعتبار خواهد شد. از این رو در انتخاب درست روش تحقیق، بسیار دقت نمایید تا در ادامه با مشکلات متعدد روبرو نشوید.

 روش تحقیق، ابزار دستیابی به هدف اصلی پایان نامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و سپس نتیجه گیری نهایی در انجام پایان نامه، نیاز به روش تحقیق است. هر روش تحقیقی در انجام پایان نامه، دارای مراحل گام به گام و نرم افزار تخصصی برای تحلیل داده است.

تناسب دقیق موضوع پایان نامه با روش تحقیق

یک قسمت مهم از پایان نامه ، انتخاب و انجام روش تحقیق پایان نامه است. روش تحقیق باید متناسب با موضوع انتخاب شده ی پایان نامه باشد و ما در بسیاری از مواقع نمی توانیم یک موضوع را با یک روش تحقیق دیگر انجام دهیم و این کار از نظر علمی در بسیاری از مواقع اشتباه است! برای مثال روش تحقیق چندمعیاره هدفش و کاربردش ، ارزیابی و اولویت بندی معیارها و زیرمعیارها است. این روش تحقیق هیچوقت قادر به مدل سازی نیست. اگر در عنوان پایان نامه از کلمه شناسایی استفاده کردید نیز باید از روش های تحقیقی استفاده کنید تا بتوانید عامل ها و فاکتورهای خود را شناسایی کنید(مانند پرسشنامه و تحلیل آماری). بنابراین هر کلمه ای که داخل عنوان استفاده کردید باید متناسب با آن، روش تحقیق خود را نیز انتخاب کنید.

نگارش فصل سوم پایان نامه( همان روش تحقیق): فصل سوم، روند انجام روش تحقیق و مراحل انجام آن را  به‌طور کامل توضیح می‌دهد . هر روش تحقیقی دارای یک سری روند انجام کار دارد که باید در این فصل گردآوری شود. در این فصل نیاز به تدریس نرم‌افزار و ابزار پژوهش نیست. اما نحوه خروجی داده ها و تحلیل آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از روش تحقیق باید متوجه شوید که آیا فرضیه انتخابی شما تأیید یا رد می شود؟ هیچ اشکالی ندارد اگر فرضیه ای در پایان نامه رد شود. 

دلایل اصلی انتخاب روش تحقیق انتخابی شما چیست؟

نکته بسیار مهم: یکی از مهم ترین بخش ها در هر پایان نامه ای، مشخص کردن دلایل روش تحقیق انتخابی است. به چه دلیل این روش تحقیق را برای پژوهش خود انتخاب کرده اید؟ پاسخ دهی درست و علمی به این سؤال  اهمیت بالایی در انتخاب روش تحقیق پایان نامه دارد. بدون دلیل علمی، هیچ روش تحقیقی نمی تواند برای پژوهش شما مناسب باشد. در بسیاری از پایان نامه ها نیز، این یکی از سؤالات داوران در جلسه دفاع پایان نامه بوده است. 

در فصل سوم پایان نامه، باید مراحل انجام روش تحقیق انتخابی به صورت کامل و شفاف، توضیح داده شود. در فصل چهارم، داده های جمع آوری شده باید با توجه به توضیحات فصل سوم، پیاده سازی گردد. هر روش تحقیقی، دارای مراحل خاص خودش می باشد، که باید طبق همان مراحل جلو برویم.

دامنه، امکانات و محدودیت های پژوهش:

– دامنه پژوهش: پژوهشگر باید از 3 منظر دامنه پژوهش خود را مشخص کند.

1. زمینه علمی پژوهش چه ابعادی از لحاظ علمی آن زمینه در بردارد و آن ابعادی که جای سوال و ابهام دارد را باید ذکر کنید که در بر نمی‌گیرد .
2. از نظر دامنه مکانی: مثالا: عملکرد حسابرسی دولت در جنوب ایران
3. دامنه زمانی : مثال 3: چه زمان یا دوره‌ای را مورد مطالعه قرار می‌دهد . مثل 8 سال دفاع مقدس

– امکانات پژوهش : چنانچه پژوهشگر با امکاناتی کاملا استثنایی از هزاران نفر دیگر که آن امکانات را نداشته باشند، مواجه باشد، قید می‌نمایید.

– محدویت‌ها: -کمبود زمان – کمبود نیروی انسانی متخصص انگیزه پایین مدیران در انجام پژوهش – عدم دسترسی به سایت‌ها و بانک اطلاعاتی

مفاهیم و واژه‌ها :

در یک پژوهش علمی مهمترین واژه‌های کلیدی موجود در عنوان، اهداف، سوالات و فرضیات پژوهش، یعنی مهمترین متغیرهای مورد پژوهش می‌باید به دو صورت نظری و عملیاتی تعریف شوند . یعنی هر واژه یا مفهوم باید  تک به تک مورد تعریف نظری قرار گیرد و سپس تعریف عملیاتی ارائه شود .

مفهوم: ترکیبی از واژه‌ها مثل برنامه ریزی استراتژیک ولی  واژه: مفرد است.

نکته: تعریف نظری واژه‌ها صرفا از منابع علمی موثق با رفرنس است و در عملیاتی هر واژه مشخص می‌کند منظور شما از آن در پژوهش چیست.

به عنوان یک نمونه از تعریف عملیاتی واژه ها در رساله دکتری، میتوان به مطالعه ای اشاره کرد که هدف آن بررسی رابطه بین سبک رهبری تحولگرا و تعهد سازمانی کارکنان بود. در این مطالعه، پژوهشگر باید تعریف عملیاتی از دو متغیر اصلی خود یعنی سبک رهبری تحولگرا و تعهد سازمانی ارائه دهد. برای این کار، پژوهشگر میتواند از روش ها و ابزارهای موجود در منابع علمی استفاده کند. برای مثال، برای اندازه گیری سبک رهبری تحولگرا، میتوان از پرسشنامه مالفورد و آویولیو  که شامل 20 سوال در مورد چهار بعد از سبک رهبری تحولگرا یعنی تحریک هوش عاطفی، تحریک هوش شناختی، ارائه دید و ماموریت و پشتیبانی فردی است، استفاده کرد. برای اندازهگیری تعهد سازمانی، میتوان از پرسشنامه آلن و مایر که شامل 18 سوال در مورد سه بعد از تعهد سازمانی یعنی تعهد عاطفی، تعهد محاسباتی و تعهد اعتباری است، استفاده کرد. با این کار، پژوهشگر نشان میدهد که چگونه میتواند متغیرهای خود را به صورت عملیاتی تعریف کند و با استفاده از شاخصها و معیارهای مشخص، آنها را اندازه گیری و سنجش کند.

مراجع /کتابنامه  (References / bibliography ):

مراجع: منابعی هستند که پژوهشگر در اصل متن به آنها استناد می‌کند. کتابنامه: شامل مراجع (refrences) و دیگر منابع مرتبط با آن .

• پایان مقالات علمی منحصرا (references) داریم
• در پایان کتاب و رساله دکتری کتابنامه خواهید داد. (bibliography)

روش پژوهش علمی: جنبه‌هایی از استدلال منطقی را با سایر وجوه شناخت در هم می‌آمیزد تا به ابداع نظامندی در حل مسئله بپردازد.

چهار چوب روش علمی کمی:

1. شناخت و بیان مسئله
2. ساختن فرضیه
3. گردآوری داده
4. تحلیل داده را استنتاج بر تایید را رد فرضیه

ویژگی پژوهش علمی:

1-ترتیب و نظامندی 2-کنترل 3-شواهد تجربی 4- تعمیم

فلسفه پژوهش: (Why research)

هر انسانی به دلایل زیر دست به پژوهش میزند

1- وجود مشکل یا معضلی در محیط کار یا زندگی، مانند اولویت کارهای تحقیقاتی که بر اساس مشکلات موجود در محیط جهت حل مشکل تعیین میشوند.

2- سفارش یک فرد یا سازمان، مانند سفارش یک کارخانهدار که اولویت کارهای پژوهشی را مشخص و ابلاغ میکند.

3- بررسی متون علمی

4- علایق شخصی و تمایلات شخصی

انواع تحقیق از نظر نتایج:

1- بنیادی: کسب دانش یا درک زمینه علمی تازه (حاصل گسترش مرزهای دانش)

مثال: “دستاورد‌های نوین دانش استراتژیک”

2- کاربردی: یافتن پاسخی برای حل یک مشکل علمی در دنیای واقعی و معمولا برای محصول خاص یا کشور خاص انجام می‌گیرد و از دل پژوهش‌های کاربردی، پژوهش‌های توسعه‌ای بدست می‌آمد و می‌تواند منتهی به بنیادی هم شود.

مثال: “ارائه الگوی مدیریت استراتژیک برای خاورمیانه”

3- توسعه ای: نواوری در روش‌ها و دستگاه ها و محصولات و یا بهبود آنها منجر می‌شود.

از نظر فرآیند اجرا: (سبک و سیاق و صیغه)

– کمی: بر استدلال قیاسی قوانین منطقی و ویژگیهای قابل اندازه گیری تجربیات انسان و متغیرهای کمی تکیه دارد.

– کیفی: به گردآوری و تحلیل مطالب بدون ساختار مشخص و گاهی داستانی پرداخته می‌شود و نتیجه کاملا انتزاعی از برداشت های انسان ارائه میشه.

روش ترکیبی: روش تحقیق ترکیبی یا آمیخته، روشی است که در آن پژوهشگر از هر دو روش کمی و کیفی برای جمع آوری و تحلیل داده ها، ارائه یافته ها و نتیجه گیری در مورد یک مسئله یا پدیده استفاده می کند. این روش به پژوهشگر امکان می دهد که از مزایای هر دو روش بهره ببرد و محدودیت های آن ها را کاهش دهد. برای مثال، روش کمی می تواند داده های عددی را ارائه دهد که قابل تعمیم و تجزیه و تحلیل آماری باشند، در حالی که روش کیفی می تواند داده های متنی را ارائه دهد که عمیق تر و جامع تر باشند و به درک معنا و مفهوم کمک کنند. روش تحقیق ترکیبی می تواند در مواردی که پژوهشگر بخواهد:

• از داده های کیفی برای توضیح یا تکمیل داده های کمی استفاده کند.

• از داده های کمی برای تأیید یا رد داده های کیفی استفاده کند.

• از داده های کیفی برای تولید فرضیه ها و از داده های کمی برای آزمایش آن ها استفاده کند.

• از داده های کمی و کیفی به صورت همزمان برای ایجاد دانش جدید استفاده کند.

از نظر منطق و روش اجرا:

قیاسی: فرد واقعیت های شناخته شده و مسلم را در کنار هم قرار داده و از قیاس آن واقعیتها به نتیجه جدید می‌رسد.(از کل به جزء رسیدن)

استقرایی: اساس مطالعه بر تعقل، استدلال و منطق ارسطویی استوار است. در این روش از راه مشاهده جزئیات به احکام جدید می‌رسیم و عکس روش قیاسی است.

از نظر هدف:

1- توصیفی: در صدد بیان حالت یا وصفی از پدیده‌ها هستند که در حال گذر است. پژوهش منحصرا در پی کشف و توضیح روابط و همبستگی نیست بلکه بیشتر درصدد توصیف موقعیت‌ها و تشریح جنبه‌ای از پدیده مورد نظر است. بیشتر کیفی است.

2- تحلیلی: زمانی که یک پژوهش به صورت رسمی با هدف آزمودن فرضیه‌ای طراحی شده باشد، پژوهشگر با مداخله در یک فرآیند، رابطه علت معلولی را مورد بررسی قرار می‌دهد که به تجربی و شبه تجربی تقسیم می‌شود.

از نظر استراتژی تحقیق:

1- همبستگی در قسمتی از پژوهش که می‌خواهید رابطه با تاثیر یک یا چند متغیر را روی هم نشان دهید پژوهش همبستگی دارد.

2- آزمایشی با تجربی: رابطه علت و معلول مشخص می‌شود. مهمترین روش پژوهش. در این روش پژوهشگر تمام متغیر‌ها را تحت کنترل قرار می‌دهد و منحصرا به دستکاری یک متغیر می‌پردازد و اثر آن را بر پدیده می‌آزماید. پژوهش‌های تجربی را در صورتیکه چند بار تکرار کنیم و به نتیجه یکسان برسیم، حاصل کار به صورت یک تئوری، یک قانون و در نهایت یک اصل در می‌آید.

3- نیمه تجربی: پژوهش‌های تجربی را می‌توان روی کلیه پدیده‌های فیزیکی موجود در کائنات انجام داد، حتى جسم انسان. اما از آنجا که پای اندیشه ورفتار

انسان در میان باشد، نمی‌توان تمام متغیر‌هارا کنترل کرد. لاجرم پژوهشگر مجبور است به نوع دیگر پژوهش تجربی دست بزند به نام نیمه تجربی

4- تاریخی: در این پژوهش‌ها، پژوهشگر قسمت عمده متغیر‌هارا ثابت فرض می‌کند و منحصرا به دستکاری 1، 2 و 3 متغیر می‌پردازدو اثر آن را بر پدیده اندازه گیری می‌کند.در این مکان مشخص این نتیجه را دارد. قدیمی‌ترین نوع پژوهش‌ها هستند، این پدیده‌ها از نوع گذشته نگر هستند، .

5- اکتشافی: چنانچه ابعاد کلی یک پدیده یا پدیده‌های مورد پژوهش روشن نباشد، ابتدا پژوهشگر به پژوهش‌های اکتشافی دست می‌زند .

6- پیمایشی در صدر سنجش نگرش انسانها یا گروههای انسانی در یک زمینه خاص هستند. با استفاده از پرسشنامه، نمونه‌ای از جامعه را مورد بررسی قرار می‌دهند.

7- تحلیل محتوا: یکی از روش‌هایی که با استفاده از آن در پرسشنامه‌ها با طیف لیکرت می‌توانید تحلیل کیفی کنید و آن را به کمی تبدیل کنید. ابداع روش تحلیل محتوا کمک شایانی کرد به پژوهشهای کیفی. فصل مشترک بین کمی و کیفی است.

8- میدانی: پژوهشگر شخصا در میدان حضور می‌یابد با این شرط که وجود و حضور او به عنوان یک عامل خارجی تلقی نشود. عامل مهم و دیگر در این روش پژوهش این است که ابزار این پژوهش مشاهده است. چنانچه لازم باشد پژوهشگر سوالاتی مطرح کند، این سوالات در قالب چک لیست ارائه می‌شود نه پرسنامه. در پیمایشی نگرش را می‌سنجیم (تئوری ) و در میدان عمل را(عمل).

بررسی دقیق تر اجزای پیاز تحقیق

روش شناسی پژوهش به پارایم ها، رویه ها و تکنیک های مختلف برای شناسایی و حل مسائل علمی دلالت دارد. پژوهشگران با بهره گیری از روش شناسی تحقیق قادر خواهند بود تا مناسب ترین و بهترین روش ها را در حل موضوعات خود شناسایی، انتخاب و یا ترکیب کنند به نحوی که مورد قبول جوامع علمی قرار بگیرد.

1-مبانی فلسفی پژوهش 2-جهت گیريهاي پژوهش 3-رویکردهاي پژوهش 4-صیغه یا سبک و سیاق پژوهش 5-نوع پژوهش 6-استراتژيهاي پژوهش 7-اهداف اصلی پژوهش 8-شیوه هاي گرداوري داده ها

– متا آنالیسز یا فراتحلیل:

پژوهش اول به وسیله متخصصان کمی انجام شد به صورت کمی ولی در سالهای اخیر به پژوهش های کیفی مخصوص به وسیله جامعه شناسان انجام می‌پذیرد. این پژوهش بدین لحاظ انجام می‌شود؛ چنانچه پژوهش هایی روی متغیرهای مشخص و معین با روشهای مختلف انجام شود ولی نتایج آنها یکسان نباشد؛ پژوهشگر فراتحلیل می‌آید و پژوهش های مذبور را زیر سوال برده و مورد پژوهش قرار می‌دهد تا مشخص کند علت یا علل اختلاف نتایج در چیست؟ علل اختلاف این نتایج می‌تواند در روش ؛ حجم نمونه؛ ابزار پژوهش و دیگر مسائل باشد کار پژوهشگر فراتحلیل در نهایت می‌بایست هم علل این اختلاف را روشن کند و در نهایت خود به روشی یونیک / منحصر به فرد ؛ جامع و قابل قبول از نظر علمی که نتیجه واحدی در بر داشته باشد ارائه نماید.

– پژوهشهای تطبیقی:

نوعی از توصیفی. (ورود به بحث الگوی دکتری) در این روش پژوهشگر در صدد آن است تا 2 یا چند پدیده اعم از کشور، سازمان و … را مورد مقایسه قرار دهد. و اینجا 3 سوال داریم:

1-از نظر علمی چه وجه تشابهی بین این پارادایم ها وجود داشته که ما آنها را انتخاب کرده ایم؟

– در پژوهش های تطبیقی منتهی به ارائه الگو مطلقا بحث جامعه و نمونه مطرح نیست و مورد هم ندارد. مثلا شما می‌گویید من می‌خواهم 4 مورد را مقایسه کنم و پارادایم‌های a , b , c , d , e را داریم. پارادایم یعنی (پدیده‌های انتخابی برای مطالعه تطبیقی)

2 – با چه شاخص‌هایی می‌خواهید ارزیابی کنید؟

3-نحوه یا شیوه انجام این تطبیق چیست؟

– پژوهش های تطبیقی که منجر به الگو می‌شود نه جامعه دارد و نه حجم نمونه ؛ چون در پژوهش نمونه را به جامعه تعمیمی می‌دهیم ولی در الگو تعمیم در کار نیست و نمونه‌ای نیست که به جامعه تعمیمی یابد. در سطح phd شما ارائه الگو می‌دهید که تطبیقی است.

– برای طراحی الگو چاره‌ای نداریم جز یادگیری مدل تطبیقی

– پس پایه‌‌اش پاردایم‌های عملی است و نه تئوریک

الگو یا (مدل):

تعریف: مظهری کوچک شده که دارای تمامی ویژگیهای پدیده اصلی است . درواقع نمایشی گویا و مختصر از یک پدیده پیچیده است.

انواع الگوها:

1- شمایلی مظاهری کوچک شده از پدیده اصلی.

2- الگوهای فیزیکی از تمام نظرها با پدیده اصلی مشابه هستند فقط اندازه آن‌ها کوچکتر است.

3- الگوهای ریاضی : به صورت یک یا چند معادله.

4- الگوهای نموداری: با خط، نقطه و عدد، مثل منحنی عرضه و تقاضا

5- الگوهای قیاسی : بعضی از ویژگیهای پدیده‌های اصلی را ما انتخاب می‌کنیم و آنرا روی کاغذ می‌آوریم اینها را به هم وصل می‌کنیم که بعنوان مظهری از پدیده اصلی است. مثل ادم که یک خط دایره‌ای برای سر و یا مردو زن در WC اگر دامن باشد خانم‌ها و اگر دیگری آقایان.

6- الگوهای توصیفی: با نگارش و نوشتن و شرح دادن پدیده کوچک، پدیده بزرگ را نشان می‌دهد.

7- الگوهای شبیه سازی: در الگوهای شبیه سازی یک پدیده که در ذهن است و یا مایلیم بسازیم می‌آییم ارکان ابعاد یا متغیرهای مختلفی را باهم ترکیب کرده و کنار هم می‌گذاریم و آنقدر جابه جا می‌کنیم تا شبیه‌ترین حالت به پدیده اصلی شود.

– اعتبارسنجی الگو: برای معتبر سازی الگو:

الف-expliment : زمان می‌گیرید و الگو را به اجرا می‌گذارید در صورت جواب جامعه علمی قبول می‌کند. که قویترین روش است.

ب-testing: با استفاده از علم آمار و ریاضی الگویمان را تست می‌کنیم اگر جواب داد جامعه علمی می‌پذیرد.

ج- الگوی ما کیفی بود و با دو روش مذبور قابل سنجش نبود و یا زمان کافی برای دوروش قبل نبود، ناچاریم از یکی از سه شیوه زیر استفاده کنیم:

شیوه الف delfy : دلفی با تکنیکی: ما سوالاتی را دباره الگوی پیشنهادی خودمان مطرح و در اختیار اندیشمندان، اساتید و صاحب نظران، دست اندرکاران و کارشناسان قرار می‌دهیم. حداقل برای سه بار و طی هر مرحله اصلاحات و پیشنهادات آن نفرات را روی الگو لحاظ می‌کنیم تا در نهایت الگویی ارائه می‌دهیم که اکثریت قریب به اتفاق اندیشمندان آن را تایید کنند. (جامعه کلی می‌پذیرد). در دلفی بالای 90 ٪ نمی‌دانند موضوع چیست ولی میز گرد تحلیل رو در رو است.

شیوه ب expert panel : میزگرد خبرگان: در این جا پرسش نامه‌ای در کار نیست. عده‌ای از اندیشمندان و اساتید و دست اندرکاران دعوت می‌شوند برای یک یا چند روز در یکی محل . پژوهشگر در آنجا به ارائه الگوی خودش با شرح مراحل انجام و تدوین آن برای آنها می‌پردازد. شرکت کنندگان با پژوهشگر و یکدیگر به چالش می‌پردازند و هر بعد کار را زیر سوال برده و مورد تحلیل قرار می‌دهند و در پایان دوره همه آنها روی یک الگوئی نهایی توافق می‌کنند. آن الگوی نهایی پژوهشگر محسوب می‌شود و جامعه علمی می‌پذیرد. دلفی زیاد خوب نیست چون پرسشنامه می‌خواهد ولی میز گرد نخبگان بهتر است.

شیوه ج focus group : گروههای کانونی: پژوهشگر الگوی خودش را به نظر خواهی کسانی که باید این الگو را به اجرا بگذارند یا بر آنها اعمال شود می‌گذارد.

به شش صورت با الگو سرو کار داریم:

1.طراحی 2.بومی سازی 3.توسعه 4.ارائه 5.تبیین 6.شبیه سازی

1-طراحی الگو:(designing): برای طراحی الگو در عمل معمولا به صورتهای زیر اقدام می‌شود:

• مطالعه تطبیقی الگوهای تئوریک منتخب + تحلیل وضع موجود سازمان یا کشور مورد نظر و ارائه الگوی پیشنهادی
• مطالعه تطبیقی الگوهای واقعی منتخب + تحلیل وضع موجود سازمان یا کشور مورد نظر و ارائه الگوی پیشنهادی
• ترکیب 1 و 2 که بسیار مشکل است و حاصل همه اینها می‌شود الگوی نوین پیشنهادی
• مطالعه تطبیقی الگو یا الگوهای انتخابی + حقیقت یابی سازمان خودمان (که در درون سازمان ما چه می‌گذرد و ارائه پیشنهاد)
• مثلا سیستم حسابداری شرکتها در آلمان در ترکیه
• اینطوری است که این الگوها را در می‌آوریم بر اساس چی مقایسه می‌کنیم؟ براساس ویژگیهای مشترک آنالیز می‌کنیم که سازمان من در قیاس با این کشور کجاست؟ و براساس آن یک الگو طراحی می‌کنیم.
• سازمان مورد نظر را تحلیل وضع موجود می‌کنیم نسبت به همان شاخص‌ها و بعد اقدام به طراحی الگوی پیشنهادی می‌کنیم.

2- بومی سازی الگو:(model localisation): پژوهشگر منحصرا یک الگو را اعم از واقعی یا تئوریک انتخاب و با توجه به معیارها و موازین سازمان خویش دست کاری می‌نماید و برخی از ابعاد آن را دگرگون می‌کند تا این الگو متناسب با شرایط سازمان مورد نظر باشد.

3- توسعه الگو: الگویی وجود دارد ما این الگو را گرفته و تکمیل می‌کنیم و ابعاد را به آن اضافه می‌کنیم.

4- ارائه یک الگو: یعنی الگویی به صورت کلی و جامع وجود دارد و شما آن را ارائه می‌دهید در یک سازمان دیگر.

5- تبیین یک الگو: اگر یک الگو را بگیرید به شرح و تفصیل و پرداختن به جنبه‌های کاربردی ابعاد خرد آن بپردازد این تبیین یک الگو است و فرق آن با ارائه اینست که شما ژرف نگر هستید و الگو را باز می‌کنید و کامل ریز و جزئیات آن را معرفی می‌کنید.

6– شبیه سازی الگو: ممکن است یک الگو را دیده یا ندیده باشید ؛ اول تعریف و ارکان آن را مشخص و ابعاد و محورها را تعریف و سپس متغیرها و ارکان آن را مرتب تغییر می‌دهید و آزمون می‌کنید تا در نهایت الگویی طراحی شود که براساس اندیشه و خواسته شما شبیه الگوی مورد نظر باشد.

پارادایم تحقیق Research Paradigm در روش شناسی پژوهش

هدف این درس شناخت جایگاه هر نوع پژوهش است. کوهن فرد شناخته‌شده در حوزه پرادایم است. پرادایم یک موضوع در یک‌زمان خاص مکان خاص در حوزه خاص است.

پارادایم یک الگوی فکری است که برای یک‌زمان خاص، مکان خاص و در یک حوزه علمی خاص مطرح می‌شود. مثلاً در مورد it کلود کامپیوتینگ یا بلاک چین یا IOT در دوره هایی مطرح بوده‌اند.

آیا پارادایم‌ها از بین بروند یا جایگزین با پارادایم دیگر جایگزین می‌شوند؟ هر دو. مثل‌اینکه زمین‌مرکز عالم هست که دیگر وجود ندارد.

مفروضات assumption یک پارادایم در پارادایم دیگر ممکن است استفاده شود. مثلاً استفاده از فیزیک نیوتنی در فیزیک کوانتوم

بررسی پرادایم های تحقیق و پژوهش

یک پارادایم تحقیق، عبارت است از: “مجموعه‌ای از باورها و توافقات مشترک بین دانشمندان در مورد چگونگی درک و رسیدگی به مسائل (مشکلات)”

به گفته لینکلن و گویا (1985)، یک پارادایم شامل چهار عنصر است:

هستی‌شناسی(Ontology): واقعیت چیست؟

معرفت‌شناسی(Epistemology) یا شناخت شناسی: از کجا چیزی را می‌دانید؟

روش‌شناسی(methodology): چگونه آن را پیدا می‌کنید؟

ارزش‌شناسی(Axiology): در تحقیقات خود به چه چیزی اهمیت می‌دهید؟

چرا موارد فوق مهم است؟

هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی ما دیدگاهی کل‌نگر از نحوه نگرش به دانش و چگونگی مشاهده خودمان دررابطه‌با این دانش و راهبردهای روش‌شناختی که برای کشف آن استفاده می‌کنیم ایجاد می‌کند.

آگاهی از مفروضات فلسفی کیفیت پژوهش را افزایش می‌دهد و می‌تواند به خلاقیت محقق کمک کند.

انواع پرادایم های تحقیق و پژوهش

• اثبات‌گرایی Positivism
• تفسیرگرایی Interpretivism
• انتقادی Critical
• پسا مدرن Postmodernism
• علم طراحی Design Science

انتقادی و پست‌مدرن حاصل توسعه چه هستند؟ تفسیرگرایی

روش اثبات‌گرایی

روش کمی است و معتقد است که یک واقعیت واحد وجود دارد که می‌توان آن را اندازه‌گیری و شناخت و به همین دلیل بیشتر از روش‌های کمی استفاده می‌کنند. تحقیقات واقع در این پارادایم برای نتیجه‌گیری بر نکات زیر تکیه دارد:

• منطق قیاسی (قیاس Inductive به معنای رسیدن از کل به جزء است)
• تدوین فرضیه‌ها، فرموله کردن فرضیه‌ها
• آزمایش این فرضیه‌ها (در یا پذیرش فرضیه)
• ارائه تعاریف عملیاتی
• معادلات ریاضی، محاسبات و برون‌یابی‌ها و عبارات

استراتژی روش های ترکیبی تحقیق

Mono methods: تک‌روشی

Mix methods روش‌های آمیخته: یعنی پژوهش ترکیب اول کیفی و دوم کمی و سوم دوباره کیفی(انواع آمیخته: درهم تنیده، تشریحی و اکتشافی)

Multi Methods چند روشی مثلاً از روش‌های زیر استفاده می‌کنم ببینیم کدام خروجی بهتر می‌دهد: OPT و Generic.Algoritm و SVM و T.S و S.A

Embedded روش لایه به لایه: یعنی پژوهش کیفی است ولی یک‌جاهایی فعالیت‌های کمی انجام می‌دهیم مثلاً از یک مدل ریاضی استفاده می‌کنم.

روش‌های بررسی پرادایم در ادامه

گراندد تئوری یا نظریه داده بنیاد

گراندید تئوری یک روش کیفی (qualitative) است و بیشتر یک روش توصیفی است. توسط اشتراس و کوبین مطرح و توسط دیگران توسعه داده شد که چهارچوب داشته و قابل‌استفاده است. بعضی از مدل‌ها هم چهارچوب ندارند مثل گلاسر که کلی هست و فاکتورها را همین‌طوری ایجاد می‌کند.

نکته: GT برای روش‌های تجویزی معمولاً کاربرد ندارد. بیشتر یک روش توصیفی است.

آیا می‌شود از GT برای روش‌های تجویزی استفاده شود؟ CGT

GT فرضیه‌سازی ندارد. مبانی نظری تئوریک ندارد. تم دارد. نهایتاً دنبال کشف یک تئوری است. از نوع تفسیرگرایی محسوب میشود.

به‌عنوان‌مثال فرض کنید برای یک موضوع مثل چالش‌های معماری IOT در ایران می‌خواهیم یک پژوهش GT انجام دهیم. اول یک گروه خبره و اندیشمند این حوزه را شناسایی می‌شوند مثلاً 50 نفر که با هرکدام از اعضا 20 دقیقه تا 2 ساعت جلسه می‌گذاریم و اظهارات و نقطه‌نظرات آنها فیش‌برداری و کدگذاری می‌کنیم و نهایتاً یک عددی مثلاً 20 تا 50 کد توسط ما استخراج می‌شود.

کد چیست؟ مثلاً یکی گفته برای IOT ما زیرساخت‌های هوشمصنوعی نیاز داریم که موجود نیست. حالا ما به‌عنوان کد می‌نویسیم زیرساخت‌های هوش مصنوعی یا شخص دیگر گفته ما مشکل امنیت داریم. کد بعدی می‌شود عدم زیرساخت‌های امنیتی. پس یک مقدار زیادی کلیدواژه را از صحبت‌های خبرگان استخراج می‌کنیم فرض کنید 50 تا خبره ما از هرکدام 20 کد را استخراج کردیم. حالا ما 1000 کد در اختیار داریم که در مرحله بعد می‌بایستی پدیده‌ها phenomena را از روی آنها استخراج کنیم.

برای پدیده فرض کنید مثلاً یک نفر از ساختمان سقوط کرده حالا یکی از پدیده می‌تواند درد فرد باشد حالا موضوعی داریم به نام Causal Factor یعنی عوامل علّی مثلاً اقدام به خودکشی، بیماری روحی فرد، جنایت، عدم رعایت ایمنی نهایتاً از 1000 کد ممکن است یک تعدادی کمتری عوامل علّی باشد. حالا ما باید در برابر عوامل علی یک واکنش‌ها و تاکتیک‌هایی به کار ببریم مثلاً تماس با اورژانس و روحیه دادن به فرد و کمک‌های اولیه …

پس واکنش‌های ما هم یک سری دیگر از کدها هستند. بعضی از این کدها می‌تواند Context (بستر) و Barrier (موانع) باشند. Context یعنی مثلاً فرد هم‌زمان بیماری هموفیلی هم باشد. Barrier مثلاً عدم دسترسی بیمارستان… که می‌توانیم با این موارد Category یا دسته‌بندی کدها را مشخص کنیم. Outcome پیامد یا خروجی یعنی به‌ازای هر استراتژی یا تاکتیکی یا واکنش ما چه نتیجه‌ای گرفته‌ایم چه مثبت با منفی. پس کدهای ما شامل Context (بستر) یا Barrier (موانع) پدیده و عوامل علی هستند.

عوامل علی > پدیده > استراتژی > پیامد

در مثال IOT عوامل علی می‌تواند مانند نداشتن پول، تحریم و کمبود دانش آزمایشگاه و کمبود متخصص در کشور باشد. حالا برای عوامل علی باید چه‌کار بکنیم و چه واکنش یا استراتژی یا تاکتیک‌هایی را باید به کار بگیریم. جواب می‌شود آموزش، تجهیز زیرساخت و … مثلاً از موانع یا Barrier در IOT می‌تواند ضعف قوانین و سرعت اینترنت باشد.

نکته: در روش های کیفی فرضیه سازی نداریم بلکه تم داریم.

G.T یا نظریه مبنا اولین‌بار 1967 توسط جامعه‌شناسان گلاسر و اشتراس ارائه شد که در آن روش‌های کدگذاری نظریه‌ها ارائه شده است.

GT که یک‌روی کرد جز به کل(استقرائی) برای تحقیقان کیفی برای کشف تئوری هست. از روی داده‌های جمع‌آوری‌شده از محیط واقعی به‌صورت چرخشی و تکراری (iterative) است.

تئوری: ساده‌ترین مدل برای ارائه حقایق در ظاهر غیرمرتبط و عوامل مرتبط است.

تئوری پردازی: یعنی خلق توضیحاتی که بتواند تناسب بین داده‌ها را به ساده‌ترین شکل توضیح دهد.

در GT ما از ابتدا فرضیه نداریم بلکه فرضیه در طول تحقیق ایجاد می‌شود و مستقیم به تئوری که از قبل نمی‌دانستیم می‌رسیم.

در GT جمع‌آوری و تحلیل داده توأمان انجام می‌شود و این‌طور نیست که ما یک مرحله جمع‌آوری سپس در مرحله بعد تحلیل داشته باشیم.

چه موقع از GT استفاده می‌کنیم؟ 1- وقتی تئوری نداریم 2- یا تئوری سطحی وجود دارد.

در واقع مأموریت محقق این است که نظریه خودش را از پایه ایجاد کند. از صفر ایجاد کند.

ادامه گراندد تئوری یا نظریه داده بنیاد

گام‌های چگونه استGT؟

1. اولین گام ایجاد سؤالات اولیه به جهت جمع‌آوری داده‌ها: (theoretical sampling) نمونه‌گیری نظری است که در آن تحلیل‌گر تصمیم می‌گیرد چه داده‌هایی را در مرحله بعدی جمع‌آوری کند و از کجا پیدا کند، تا نظریه‌ای را در زمان ظهور ایجاد کند.
2. سپس Open coding از یادداشت و اطلاعات جمع‌آوری ‌شده از پدیده ها کد برداری می‌شود و سپس با توجه موضوعات به هم مرتبط کدها را گروه‌بندی می‌کنیم.
3. گام بعدی کدگذاری محوری Axial coding سعی می‌شود با ایجاد ارتباط و اشتراک در گروه‌های مرحله قبل گروه‌های بزرگ‌تری ایجاد نمود.
4. Selective coding کدگذاری انتخابی و در گام ماقبل آخر ایجاد یک دسته اصلی(core category) که بتواند همه کدها را پوشش دهد که می‌شود پایه تئوری ما
5. و در گام آخر ایجاد نظریه پایه نهایی گراندد تئوری

یک تئوری یک سیستم منطقی از مفاهیم و اصول است که برای توضیح، پیش بینی و فهم یک پدیده خاص به کار میرود. یک تئوری خوب باید دارای ویژگی های زیر باشد:

• منطقی: یعنی بر اساس استدلال باشد و دارای تناقض نباشد.

• تطابق با واقعیت: یعنی با شواهد و داده های موجود سازگار باشد.

• پذیرفتنی: مورد قبول جامعه علمی قرار بگیرد.

• خلاقانه: یعنی بتواند نظرات جدید و نوآورانه را ارائه دهد.

• کاربردی: یعنی بتواند در عمل به کار رود با نتایج قابل اندازه گیری

• قابل آزمون: یعنی بتواند با روش های علمی مورد آزمایش قرار گیرد

پاسخ به چند سؤال:

1. علاوه بر مدل‌های اشتراس و کوبین چه مدل‌های دیگری برای GT وجود دارد؟

• Classic Grounded Theory (GT)
• Interpretive Grounded Theory (IGT)
• Constructivist Grounded Theory (CGT)

1. وقتی می‌گوییم قرار است GT به ما تئوری بدهد این تئوری در کجا قرار می‌گیرد؟

اولا شالوده GT پدیده یا phenomena هست و تئوری از پدیدها به دست می‌آید. ثانیا در اول تئوری وجود ندارد بعد جمع‌آوری و تحلیل و دسته‌بندی داده‌ها در گام آخر تئوری شکل می‌گیرد.

1. منظور از تئوری پرادایمی چیست؟

تئوری پرادایمی یک تئوری کلی و سطح بالا است که به پژوهشگر کمک می‌کند در یک فیلد مشخصی یک چهارچوب نظری تحقیق کند و به‌صورت مفهومی به مورد تحقیق برسد.

1. سه عنوان از مقالاتی که GT در ITIS بکار گرفته شده؟

• پذیرش it در دنیای واقعی توسط GT
• ایجاد ارزش در سیستم‌های ITIS توسط GT
• یکپارچگی سیستم‌های اطلاعاتی توسط GT

1. GT با چه روش‌های دیگری قابل ترکیب است؟ و با چه روش‌های دیگر قابل ترکیب نیست؟

ترکیب GT با تمام روش‌های کیفی می‌تواند مخرب باشد و بهتر است با روش‌های کمی ترکیب شوند تا نتایج بهتری حاصل شود و تئوری با روش‌های کمی نیز تأیید شود.

1. باتوجه‌به این که GT بیشتر توصیفی است ما جایی را داریم که راجع به تفسیر هم بکار گرفته شود؟

بله CGT به همین صورت هست که حالت تجویزی نیز استفاده شود.

1. ابزار GT چیست؟ مصاحبه، پریشنامه، نرم افزار ATLAS. Ti یک پلت فرم تجزیه و تحلیل داده های کیفی است و کسب و کارها امکان تجزیه و تحلیل محتوا از جمله متن، گرافیک، صدا و… NVivo یک نرم افزار تجزیه و تحلیل داده است که به کسب و کارها در بخش های آموزشی، بهداشت و درمان، غیرانتفاعی، عمومی و سایر بخش ها کمک میکند.

1-مبانی فلسفی پژوهش 2-جهت گیريهاي پژوهش 3-رویکردهاي پژوهش 4-صیغه یا سبک و سیاق پژوهش 5-نوع پژوهش 6-استراتژيهاي پژوهش 7-اهداف اصلی پژوهش 8-شیوه هاي گرداوري داده ها

ادامه روش های کیفی

ویژگیهای روش‌های کیفی:

مورد اول در روش‌های کیفی ما فرضیه‌سازی hypothesis نداریم. بلکه تم داریم.

مورد دوم در روش‌های کیفی در دو حالت، مورداستفاده قرار میگرند:

1. زمانی که ما موضوعات خیلی جدید مواجه هستیم
2. زمانی که بر روی یک موضوع تحقیقاتی انجام شده ولی می‌خواهیم به تئوری و نظریه بپردازیم.

مورد سوم: روش‌های کیفی موردهای مختلفی دارد که بعضی از آن‌ها متکی بر مبانی نظری است.

مورد چهارم: نرم‌افزارهای روش‌های کیفی هم موجود است. مثل (Atlas.ti) و مکس کیودا (MAXQDA) و انویوو (NVivo) و  Hyper Research

ما در روش‌های کیفی بحث Information Loud بار اطلاعاتی را داریم یعنی چه میزان پژوهش ما متکی بر اطلاعات است.

در روش‌های کیفی اگر Conceptual Engineering داشته باشیم یا بخواهیم یکterm جدید ایجاد کنیم میتوانیم ازG.T استفاده بکنیم.

نشریه MIS Quarterly چند شماره دارد که بر روی روش‌شناسی تحقیق کیفی در IT IS بحث می‌کند.

چند نکته در مورد گراندد تئوری:

در GT تابع تئوری‌سازی بر روی پدیده اتفاق می‌افتد.

نکته مهم: GT را می‌توان هم از Interview یا مصاحبه داشته باشیم هم می‌توانیم از Text Mining استفاده کنیم.

نکته: ارتباط مجازی در GT مجاز است.

GT بیشتر جنبه توصیفی Descriptive دارد تا جنبه تجویزی Prescriptive

در GT از دلالت یا Implication می‌توان بهره برد یعنی مثلاً در پژوهش خود در یک حوزه دیگر مثل سلامت نیز استفاده کرد.

روش‌های دیگر کیفی

• الف: گراندید تئوری(Grounded Theory)
• ب: قوم‌نگاری یا ethnography: در این روش رفتار انسان را مورد بررسی قرار می‌دهد که در پرادایم تفسیرگرایی قرار دارد. مثلاً فرض کنید می‌خواهیم رفتار برنامه‌نویسان را به تصویر بکشیم یا ویژگی‌های یک قشر خاصی از مردم را بررسی کنیم حالا از لحاظ جغرافیای یا هر دسته‌بندی دیگری مثلاً همکاری ماشین با انسان(UX)را می‌توان از روش قوم‌نگاری به دست آورد.
• ج: اقدام‌پژوهی Action Research(AR):
• د: Content Analysis: مثل متن‌کاوی و وب‌کاوی
• ه: پدیدارشناسی یا phenomenology: می‌توان گفت یک حالتی از GT است. چون با پدیدها کاردارد. پدیدارشناسی بیشتر روی افرادی که پدیده رو درک کردند. فنومنولوژی به بررسی تجربیات انسان‌ها می‌پردازد. سوال این تحقیقات آن است که جوهره‌ی پدیده‌هایی که توسط مردم تجربه شده است چیست؟
• و: تعبیر یا تفصیل گرایی Hermeneutic: این روش هم دیدگاه تفسیرگرایی دارد و هم توصیفی که لایه‌های پنهان موضوع کیفی را بررسی می‌کند. تفسیر و تاویل متون بویژه متون دینی و ادبی است. جمع آوری داده با روش های دلفی یا گروه هاکانونی یا گروه های خبرگی

مروری بر روش های تحقیق

قیاس Inductive یا نظریه آزمایی: از کل(یاتئوری) به جزء جدید رسیدن (گزاره کبری و صغرا و نتیجه گیری)- مقایسه- کمی، منطقی-اثباتگرایی- و در آخر پذیرفتن (واژه اثبات غلط است) یا رد فرضیه

استقراء Deductive یا نظریه پردازی: از جزءها به کل (یا تئوری)رسیدن- استنباط- برای تعمیم – کیفی- تفسیرگرایی- و در آخر دادن نظریه یا تئوری

مثال:

مشاهده=علی مرد، حسن مرد، گذشتگان مردند
نتیجه= همه انسان ها میمیرند

روش Action Research: AR اقدام پژوهی کیفی

توسط kert Lewin نظریه‌پرداز Change Manaegment ارائه شد. یعنی چرخه تحقیق و عمل و بازخورد. حالت آزمون خطا دارد ولی همراه با تحلیل و اقدام. یعنی Action را بررسی می‌کنیم و از آن بازخورد می‌گیریم و Action را اصلاح می‌کنیم. این چرخه را آن‌قدر ادامه می‌دهیم تا نتیجه مطلوب حاصل شود که این روش‌ها حضور محقق در زمینه را می‌طلبد یعنی گراندد هست. یعنی محقق بازی نقش Role Plying در فیلد را انجام می‌دهد یعنی مثلاً نقش یک کارمند را بازی می‌کند. مثل فیلم آدم‌برفی اکبر عبدی.

در Research action بعد از هر Research یک Act یا اجرا خواهیم داشت الی‌آخر. شبیه آزمون‌وخطا

سؤال: آیا به‌جای Act یا اجرا می‌توانیم شبیه‌سازی داشته باشیم؟ الزام هست که محقق در فیلد حضور داشته باشد مگر اینکه فیلد در دسترس نباشد.

در بعضی مقالات Kert Lewin آن را Participative Action Research یعنی اقدام پژوهی مشارکتی که دو نکته دارد که:

1. حضور محقق در Filed یا زمینه است و
2. مشارکت دادن اعضای سازمان در پژوهش

AR در خیلی از سیستم‌های نرم به‌خوبی استفاده می‌شود.

معرفی کتاب: کتاب 5 روش کیفی دکتر دانایی‌فر

روش‌های تحقیق کمی:

الف: دسته اول survey تحقیق پیمایشی

روش Survey از روش‌های کمی و از خانواده اثبات‌گرایی است و نیاز به فرضیه دارد. همراه با پرسش‌نامه از گروه نمونه داده میگیریم.

در survey ممکن است ما از روشهای زیر استفاده کنیم که از روش های آماری هستند و خیلی معتبر است.

روش همبستگی(correlation): برای بررسی میزان و جهت ارتباط بین دو متغیر است. ضرایب همبستگی عددهایی بین -1 تا 1 هستند.

روش رگرسیون(regression): یک روش برای مدل سازی و تحلیل رابطه بین یک متغیر وابسته (پاسخ) و یک یا چند متغیر مستقل (توضیحی) است. برای پیش بینی مقدار متغیر وابسته بر اساس مقادیر متغیرهای مستقل است.

روش تفاضل میانگین ها(mean difference): برای مقایسه میانگین دو یا چند گروه از داده ها استفاده می شود. این روش بر اساس فرضیه ای که می گوید تفاضل میانگین ها صفر است، یک آزمون فرضیه انجام می دهد. اگر مقدار p کمتر از سطح معناداری (مثلا 0.05) باشد، فرض صفر رد می شود و نتیجه می گیریم که تفاضل میانگین ها معنادار است.

تحلیل عاملی factor analysis: تحلیل عاملی سعی در شناسایی متغیرهای اساسی یا عامل ها (Factors) به منظور تبیین الگوی همبستگی بین متغیرهای مشاهده شده را دارد. تحلیل عاملی می‌خواهد داده‌های پیچیده را با توصیف آنها برحسب تعداد کمتری متغیر ساده‌سازی کند. تحلیل عاملی نقش بسیار مهمی در شناسایی متغیرهای پنهان یا همان عامل ها از طریق متغیرهای مشاهده شده را دارد.

ب: دسته دوم Conceptual Model یا مدل مفهومی

• ممکن است در روش‌های کمی از Conceptual Model استفاده کنیم
• از ابزار SEM (Struction Equaltion Moddling) یا مدل سازی معادلات ساختاری می‌توانیم استفاده کنیم.
• نرم‌افزارهایی مثل lisrel و EQS و PLS از ابزارهای SEM محسوب می‌شوند.

ج: دسته سوم MCDM تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره Multiple Criteria Decision Making برای دکتری خوبست

• تعدادی گزینه داریم و تعدادی معیار داریم که می‌خواهیم از بین آن‌ها بهترین انتخاب را انجام دهیم.
• ابزارهایی مثل topsis و AHP و shanon استفاده می‌شود.
• AHP یا Analytical Histoechy Process مهم است.

انواع تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره:

مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره MCDM به 2 دسته عمده مدل‌های تصمیم‌گیری چند هدفه MODM و مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه MADM تقسیم می‌شود. در حالت کلی مدل‌های چند هدفه به منظور طراحی و بهینه سازی و مدل‌های چند شاخصه به منظور تصمیم گیری برای گزینه برتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف تصمیم گیری انتخاب بهترین گزینه یا وزن دهی به عوامل تصمیم گیری است.

د: دسته چهارم استفاده از Operation Research یا OR تحقیق در عملیات برای دکترا خوب نیست

• بیشتر برای ارشد و رشته صنایع است.
• ممکن است ما بخواهیم یک تابع خط هدف درست کنیم برای بهینه‌سازی یا کمینه سازی خطا ویا ممکن است یک تابع هدف درست کنیم برای ماکزیمم کردن شدت ارتباطات در یک شبکه اجتماعی

ه: دسته پنجم شبیه‌سازی Simulation (مدل کردن دنیای واقعی)

انواع مختلفی از شبیه‌سازی وجود دارد مثل Mont Carlo و Discrete Event و System Dynamic و Agent Base

1. مثلاً برای شبیه‌سازی یک خط تولید یا فروشگاه، ما از Discrete Event یا گسسته پیش آمد استفاده می‌کنیم و تاکید ما بر روی Event است.
2. شبیه‌سازی کارخانه‌ها، شرکت، نمونه‌برداری‌های تصادفی از Mont Carlo استفاده می‌کنند. Mont Carlo مبتکر اعداد تصادفی است.
3. System Dynamic برای شبیه‌سازی اجتماعی اقتصادی استفاده می‌شود.
4. Agent Base: تاکید بر روی عامل‌ها است. بعداً توضیح داده می‌شود:

این مدل‌ها به طور معمول با سیستم‌ها و مسائل پیچیده مواجه بوده و دارای قابلیت‌های ابداعانه و خلاقانه هستند. عوامل در یک محیط قرار دارد و می‌تواند محیط را از طریق حسگرهایشان حس نماید و به وسیله عملگرهایش در آن به فعالیت بپردازند. عوامل می‌توانند با هم در ارتباط باشند و بر هم تأثیر بگذارند. مثلاً در مدل پیدایش بیماری‌های واگیر دارد، افراد جامعه همان عوامل مدل تلقی می‌شوند که با ارتباط فیزیکی یا تعاملشان سبب انتشار بیماری در سطح جامعه می‌گردند.

شبیه‌سازی عامل بنیان، بهترین شیوه برای مدل‌سازی در نقاطی است که با عواملی هوشمند مثل انسان مواجه هستیم. در حقیقت می‌توان گفت که این شیوه، یکی از بهترین شیوه‌های شبیه‌سازی در محیط‌های اجتماعی است که با تعداد محدود یا مجموعه وسیعی از انسان‌ها مواجه هستند.

و: دسته ششم AI (هم جنبه Positivism دارد و هم جنبه Design Science)

1. بخش های محاسباتی آن با روش های کمی منجر میشود.
2. یاد گیری عمیق یا deep learning از این مقوله هستند.
3. روش های Rule Base یا مبتنی بر قاعده مثل سیستمهای خبره
4. Knowledge base systemها یا سیستمهای مدیریت دانش
5. Pattern recognition مثل شبکه های عصبی مصنوعی ANN (Artificial Neural Network)
6. Optimizers مثل ژنتیک الگوریتم

آیا روش کمی می‌تواند منتهی به تئوری شوند؟ بله امکان دارد خروجی تحقیق به روش کمی، تئوری شود.

اولویت این روش ها برای مقاله در مقطع دکتری کدام است؟ اول AI و بعد MCDM زیاد استفاده میشود و در حوزه شبیه سازی عامل بنیان برخی از روشها:

• Attitude

• Expert Opinion

• KBS یا Knowledge Base System

• Rule Bases

• Optimizers

• Expert System

• Genetic Algorithm

• Pattern

• ANN

• MCDM

علم طراحی Design Science نه کیفی و نه کمی

علم طراحی: هم پارادایم هست و هم روش

نکته: علم طراحی کیفی نیست چون به تئوری نمیرسیم و کمی هم نیست چون تئوری اولیه نداریم بلکه ساختن است.

علم طراحی به دنبال و تاکید مصنوعات یا Artifact است و البته مدل هم می‌تواند باشد و بیشتر نرم‌افزاری است:

5 مرحله مربوط علم طراحی

1. آگاهی از مسئله Awareness of problem: به عنوان مثال خلاقیت با وجود شبکه های اجتماعی در جوانان کم شده است. خروجی پیشنهاد پروژه
2. پیشنهاد suggestion: طراحی آزمایشی tentative design و طراحی سیستم System Design
3. توسعه جایگزین Alternative Development : باید پایه نوآورانه داشته باشد. Artifact در این مرحله تولید می شود.
4. ارزیابی Evaluation: میخواهیم برتری یا کارایی نرم افزار خودمان را نسبت به روش های موجود مقایسه کنیم.
5. نتیجه گیری Conclusion: برای زمانی که داریم یک نرم افزار ارائه میدیم و نمیتوانیم بگوییم اثباتگراست یا تفسیر گرا

کتاب مقدمه‌ای بر علم طراحی

چند اصل از علم طراحی:

• خروجی باید باید Artifact باشد.
• باید شفاف و ملموس و نزدیک به دنیای واقعی باشد. نوآورانه محصول مثلاً نرم‌افزار باشد. موضوع concrete باشد.
• باید نو آورانه و مشارکت بین رشته ای باشد. Contribution مشارکت و سهم علوم مختلف در پایان‌نامه تلفیق علوم مختلف
• Problem base حل مسئله
• Creativity خلاقیت:
• Publish اختراع چه موضوعاتی حل شده است. نرم افزار طراحی شده باید با یه موسسه نرم افزار بالا بیاید

نکته: اصل علم طراحی بر روی Build است نه Simulation ولی شاید مجبور به شبیه سازی هم بشویم.

در پایان‌نامه مدل تنها نباید باشد بلکه پیاده‌سازی یا شبیه‌سازی باید داشته باشد. Model Development

Embedded: ممکن در جایی پرسشنامه و مصاحبه هم نیاز باشد.

روش استناد

تعریف استناد: یکی از ابعاد بسیار مهم در پژوهش و هر مطلبی ؛ هر خبری و هر ایده‌ای که از هر کجا گرفته شده باشد می‌بایست مورد استناد قرار گیرد؛ یعنی اشاره شود که این مطلب کجا و در چه تاریخی و کجا و کدام صفحه نوشته است که به این امر استناد گویند.

couve – روشهای مختلف استناد:

• روش Apa ( زمینه روانشناسی-علوم تربیتی
• رفتاری بهداشت و….)
• روش Harvard: (ختصاصا رشته‌های تخصصی پزشکی )
• روش Vancouver (نشریات علمی جهانی)
• روش :Turabian (خانم کی ترابیان) (زمینه‌های تاریخ فلسفه – باستان شناسی – حقوق – ادبیات علوم سیاسی جامعه شناسی)

الف -روش apa :

• در متن: پس از ارائه یک جمله یا عبارت و قبل از قراردادن نقطه انتهایی جمله، پرانتز را باز و درآن (فامیل نویسنده، شماره صفحه) را نوشته
• چنانچه از یک نویسنده چند اثر منتشر شده باشد در آنصورت در پرانتز ذکر سال انتشار الزامی است. مثلا (طبیبی، 5) اگر اثر تا 3 نویسنده داشت، فامیل هر 3 را نوشته (احمدی، میر، محمودی، 56) واگر تعداد بالای 3 نفر بود، نفر اول را با همکاران احمدی وهمکاران، 5)
• چنانچه از یک نویسنده چند اثر و در یک سال منتشر شده باشد به صورت زیر عمل می‌نماییم.

ب -روش apa:

• در رفرنس: نام خانوادگی، نام.(سال انتشار) . عنوان کتاب، مکان نشر : ناشر
• از مقاله: نام خانوادگی، نام.(سال انتشار). عنوان مقاله، نام نشریه، دوره مثلا (شماره)، شماره صفحه مقاله درنشریه
• از پایان نامه یا رساله: فامیل، نام.(سال دفاع). عنوان رساله،ارشد یا دکتری، نام دانشگاه، شهر و دانشگاه، کشور محل دانشگاه .
• از وب سایت‌ها: موضوع سرچ شده. نام وفامیل نویسنده. تاریخ بازیابی مطلب از آدرس وب سایت
• در انتها در منابع ذکر شود و جلوی “ان شماره می‌گذاریم و در متن رفرنس می‌نویسیم مثلا (وب 1) و بعد (وب 2)

روش turabian:

تنها روشی است که پانویس دارد و حتما در پانویس هر صفحه اطلاعات کامل منابع استفاده شده در آن صفحه را ارائه می‌دهد. الف:در متن: یا (نام خانوادگی، سال انتشار، شماره صفحه) را در متن می‌نویسیم یا مثل در رفرنس APA را در پا نویس. -ب: در رفرنس: در پانویس اول نام را می‌آوریم و بعد فامیل ولی مثل روش‌های دیگر رفرنس دهی ابتدا فامیل می‌آوریم. مثلا در پانویس بهرام دلگشایی در منبع: دلگشایی، بهرام (مثل APA بدون سال انتشار)

• از مقاله:
• در پانویس: نام، فامیل (عنوان مقاله)، عنوان مجله، شماره صفحه.
• در فهرست منابع: (مثل APA بدون سال انتشار)

:Vancouver wings

:VanCOUve

الف: در متن:

• مطلب که تمام شد فقط یک شماره می‌دهید ولی پانویس ندارد . پایان فصل ما رفرنس می‌دهیم ولی شماره را در متن می‌دهیم.
• وقتی راجع به یک مطلب دو یا سه نفر صحبت کنند، مطلب که تمام شد شماره‌های آن رفرنسها را می‌نویسیم ( 2، 3، 5، 6 )
• نه در روش‌هاروارد و نه در ونکور شماره صفحه مطلب مورد استفاده قید نمی‌گردد.

ب: در فهرست منابع:

تنها روشی که منبع نویسی شماره استناد و صفحه می‌نویسیم ونکور است. شماره استناد

• نام خانوادگی نام. عنوان کتاب. مکان نشر:ناشر؛ (سال انتشار). شماره صفحه.
• از مقاله : شماره استناد
• نام خانوادگی نام. عنوان مقاله. نام نشریه: (سال انتشار) ؛ دوره (شماره نشر): شماره صفحه.

روش harvard:

شباهت با APA دارد. تصویب رشته‌های علوم پزشکی با روش‌هاروارد است.

الف: در متن: شبیه APA است با این تفاوت که در متن با شیوه‌هاروارد مطلب که تمام شد پرانتز باز می‌کنیم فامیل نویسنده + سال انتشار شماره صفحه الزامی نیست(BOND 2000 P5) در نتیجه در‌هاروارد سال الزامی است. در APA صفحه الزامی بود ولی سال الزامی نبود.

ب: در رفرنس: فامیل نویسنده، حرف اول نام. (سال انتشار )، عنوان کتاب، محل انتشار، نام ناشر

– از مقاله : نام خانوادگی، حرف اول نام.(سال انتشار) عنوان مقاله نام نشریه، دورہ(شماره نشر)، شماره صفحه.

ارکان مقاله علمی scientific articles

– چرا مقاله علمی؟ معمولا حاصل پژوهش علمی در قالب یک یا چند مقاله علمی به منظور آگاهی و استفاده دیگر پژوهشگران و علاقه مندان ارائه می‌شود، بنابراین ارائه مقاله علمی حتما بسته به انجام یک پژوهش علمی است. نمی‌توان با مراجعه به کتابخانه، مقاله علمی داد به جز در علوم انسانی

– ارکان مقاله:

در خیلی از مستندات برای مقاله حداقل هشت زیر عنوان زیر ذکر شده است.

1.عنوان  2. چکیده  3. کلمات کلیدی  4.مقدمه  5. مواد و روش‌ها  6.  یافته‌ها یا نتایج  7.بحث و نتیجه گیری    8.مراجع

1.عنوان

پیش تر درمورد عنوان به اجمتا توضیح داده شد.

2- چکیده: بر 2 نوع است:

1-چکیده ساختاری 2-چکیده غیر ساختاری

در نظم سیستماتیک و نحوه تدوین با هم هیچ تفاوتی ندارند، تفاوت منحصرا در عناوین فرعی است که بصورت برجسته و مشخص در چکیده ساختاری ارائه می‌شود ولی در چکیده غیر ساختاری، خیر. حتما چکیده را به صورت ساختاری، ابتدا بنویسید و در صورتیکه مجله مورد نظر، از چکیده غیر ساختاری استفاده می‌نمایید به راحتی می‌توانید با برداشتن عناوین فرعی، چکیده را بصورت غیر ساختاری در آورید.

حجم چکیده در مقاله علمی از یک پاراگراف 15 سطری تجاوز نمی‌کند.

– در رساله دکتر از 30 سطر(حداکثر 3پاراگراف) تجاوز نمی‌کند.

– ساختار و محتوای چکیده ساختاری:

1- زمینه: یک جمله (2 . 5 سطری) در آن اشاره به بیان مسئله و یا سابقه تاریخی آن زمینه می‌نماید.

2- هدف:

3- روش‌ها: حداکثر 2 جمله است که در آن اشاره به جامعه و نمونه، روش‌های به کار گرفته ابزار پژوهش و شیوه تحلیل داده‌ها می‌نمایید.

4- یافته‌ها: قسمت عمده حجم چکیده را به خود اختصاص می‌دهد که در آن اشاره به یافته‌های اصلی پژوهش مربوط می‌نمایید.

5- نتیجه گیری : فقط یک جمله و با استفاده از فرمول 4 گانه :

1-نوعی جمع بندی از یافته‌ها بدون عدد و رقم 2-آینده نگری 3-تعمیم 4- پیشنهاد یا پروپزال

نتیجه گیری مثال: رابطه فقر، بی سوادی و اعتیاد: با توجه به سطح گسترده فقر، بی سوادی و اعتیاد (1) در جنوب تهران، در چنین جوامعی (3) ارائه برنامه‌های آموزشی مداوم(4)، میتواند به کاهش چشمگیر معضل مذبور منتهی گردد(2).

مثال دوم از نتیجه گیری: ❶” با توجه به سطح گسترده فقر، بیسوادی و اعتیاد در جنوب تهران” ❹” ارایه برنامه‌های آموزشی مداوم” ❸” در چنین جوامعی” ❷” می‌تواند به کاهش چشمگیر سه معضل مزبور منتهی گردد”.

واژه‌های کلیدی:

حداکثر 6 واژه از واژه‌ها و مفاهیم کلیدی موجود در عنوان یا اصل مقاله . مثلا اگر گفتید رابطه فقر، بی سوادی و اعتیاد در جنوب تهران، کلید واژه می‌شود : فقر، بی سوادی، اعتیاد و جنوب تهران 3- مقدمه: قسمت عمده حجم یک مقاله علمی را دو عنوان در بر می‌گیرد (مقدمه و یافته‌ها)

• در این قسمت پژوهشگر ابتدا به صورت ضمنی اشاره به بیان مسئله می‌پردازد سپس کار اصلی را انجام می‌دهد. کار اصلی عبارت است از یک پژوهشگر روی پژوهش‌های مربوطه (به جز کتاب مقالات و رساله‌ها مرور را انجام می‌دهد. در این قسمت روی مقالات و رساله‌های مختلف با استفاده از (wh 6) مرور را انجام می‌دهید.
• انتظار می‌رود حد اکثر یک پاراگراف راجع به هر منبع مطلب ارائه دهید.
• انتظار دارند که شما در این قسمت حد اقل از 20 منبع مختلف استناد نمایید(تکراری نباشد)
• حجم مقالات علمی در علوم اجتماعی حداکثر 15صفحه، در علوم انسانی حد اکثر 20 و در موارد استثنایی تا 25 صفحه.|
• منابع در مقاله علمی: در مقاله علمی منابع رفرنس است (refrence)

4-مواد و روش‌ها: در علوم اجتماعی و علوم انسانی فقط روش‌ها است و مواد نیست ؛ در این قسمت حتی المقدور 1 پاراگراف اشاره می‌کنید به جامعه نمونه، شیوه نمونه گیری، نوع و روشهای پژوهشی به کار رفته، ابزار پژوهش، اشاره به روایی و پایایی و ابزار پژوهش، شیوه گردآوری داده و نحوه تحلیل داده‌ها، نوع نرم افزار و آمار مورد استفاده را حتما بیاورید.

5- یافته‌ها (خام و تحلیل شده): این قسمت مثل مقدمه قسمت عمده حجم مقاله را به خود اختصاص می‌دهد در این قسمت پژوهشگر همراه با جداول، نمودارها، به شرح آنچه که یافته است و در نهایت تحلیل می‌پردازد. معمولا در قسمت یافته‌ها استنادی در کار نیست.(به جز موارد استثنایی)

6- بحث و نتیجه گیری: این 2 تحت یک عنوان و به دنبال هم می‌آیند، در بخش بحث پژوهشگر ابتدا مروری ذهنی بر یافته‌ها می‌نماید و سپس یافته‌های خود(همراه با استنادات) را با یافته‌های دیگر پژوهشگران مورد مقایسه قرار می‌دهد و خاطر نشان می‌سازد که تا چه حد یافته‌های او در راستای یافته‌های دیگر پژوهشگران است یا با آنها مغایرت ندارد. در این قسمت حتما باید استنادات باشد. یافته‌های من با یافته‌های X در یک راستا است، یافته‌های من منطبق با یافته‌های ۷ است، یافته‌های من با یافته‌های Z مغایر است.

در مقدمه و در بحث (3 استناد) استناد الزامی است و در نتیجه گیری استنادی نخواهد بود. برای نتیجه گیری چه در چکیده و در اصل مقاله، از 4 فرمول استفاده می‌شود. در قسمت نتیجه گیری برای مقاله منحصرا در یک پاراگراف حداکثر نتیجه گیری نمایید، برای رساله 1تا 2 پاراگراف و برای کتاب از 1 پاراگراف به بالا.

7- مراجع (آخرین رکن یک مقاله علمی) منحصرا منابعی که در متن ذکر شده باید به آن استناد کنید.

نکته: فصول یک رساله با توجه به تعداد متغیرهای پژوهش مشخص می‌شود.

دو عاملی که برای رساله مهم نبوده ولی برای پروژه‌های پژوهشی بسیار مهم اند:

1-زمان (Tense) 2- اعتبارات (Funds)

منابع(Resources ) روش تحقیق و پژوهش

مهمترین منابعی که یک پژوهشگر قبل از انجام پژوهش بررسی میکند:

1- موسسه نشریه Dissertation Abstracts International (DAI)

این نشریه به مرکزیت میشیگان بوده که دو نسخه از رساله دکتری )در امریکا، کانادا،مکزیک و اروپا( را جمعآوری و نگهداری مینماید. انتشار سالیانه آن دارای 3 جلد (volume می‌باشد.

Volume A: علوم انسانی

Volume B) علوم عملی، علوم کاربردی Applied Sciences

Volume C: تمامی رشته‌ها در اروپا

رساله‌های دکتری مهمترین و جدیدترین پروژههای پژوهشی است که انجام میپذیرد که به وسیله بالاترین سطح دانشجویان صورت گرفته که آنها این پروژه را به تنهایی انجام نداده و تحت نظر یک هیات حداقل 5 نفری به پژوهش میپردازند. فرض بر این است که مطلب کاملا مورد تایید این هیات قرار گرفته است. در نتیجه اساتید خبره نظارت دارند تا:

1. ایده‌ای منحصر به فرد( Unique) محور پژوهش قرار گیرد.
2. به اهم مشکل و مسئله پی برده شود.
3. روشهای پژوهشی که دیگران به کار برده‌اند مورد ارزیابی قرار گیرد.
4. ابزار گردآوری مناسب داده ها مورد استفاده قرارگیرد.
5. مروری بر پژوهشهای گذشته صورت پذیرد. )در فصل دوم( و( روشهای تحلیل دادههای مناسب بکار گرفته شود.
6. در نهایت از پیشنهاداتی برای پژوهشهای آتی استفاده گردد.

2- نشریه Books in print

این نشریه سالی یکبار منتشر گشته که خلاصهای در خصوص کتابها از گذشته با امروز می‌باشد.

مرتب شده بر اساس موضوع :Volume subject مرتب شده بر اساس نام نویسنده :Volume authorموارد مندرج در این نشریه، نام نویسندگان، عنوان کتاب، نام ناشر، سال انتشار، محل انتشار،ISBN، قیمت کتاب و یک اشاره کوتاه به زمینه اصلی کتاب.

کاربرد این منبع در فصل دوم رساله، قسمت چارچوب نظری بوده که در این قسمت،صرفا به کتابهای ذیربط استناد میگردد و نه مقاله و نه مجله و نه رساله.

همچنین در قسمت مرور بر پژوهشهای مربوطه، در 03% موارد استناد به مجلات و مقالات و 13% استناد به رساله‌ها می‌گردد و حق استناد به کتاب وجود ندارد.

Specific books in print e.g.: Media B.I.P, Business B.I.P

3- نشریات علمی Scientific journal

• ERIC (Education Resources Information Cente(
• CIJE (Current Index Journal Education(

Business in review: مقالات مجلات علمی از نظر محتوی به صورت کامل تحت کنترل میباشند. برخی کنترلها شامل کنترل سردبیر، هیات تحریریه، داوران، ویراستار تخصصی میباشد.

امتیاز برتری مقاله آن است که، مقاله حاصل بروزترین پژوهشهای علمی بوده که به صورت مقاله علمی تجلی پیدا نموده است .

انتظار میرود که در مقاله حداقل 23 استناد به پژوهش و یا مقاله علمی مربوطه وجود داشته باشد.

نکته: در رساله عملی و مقاله قرار نیست که مطالب تدریس گردد و باید کاری که می‌بایست صورت پذیرد مطرح شود.

4- اسناد دولتی (Public documents)

مجموعه قوانین، آیین نامهها، مقررات، دستورالعملها، خطمشیها، مقابله نامهها، تفاهم نامه‌ها و…

5- اسناد الکترونیکی (Electronic documents)

منحصرا مواردی همچون مجلات الکترونیکی بوده که نویسنده و مرجع مشخصی داشته باشند.

Answer.com

BMN.com (Bio Medical Network – شبکه علوم پزشکی )

سایت مقاله یابFindarticle.com جستجوی منابع مورد نظر:

• PhD dissertations in
• Scientific articles in
• Books related to

منابع:

جزوه دکتر طبیبی

آدرس کانال تلگرام سایت بیگ دیتا:

t.me/bigdata_channel

آدرس کانال سروش ما:
https://sapp.ir/bigdata_channel

جهت دیدن سرفصل های دوره های آموزشی بر روی اینجا کلیک کنید.

جهت ثبت نام در دوره های آموزشی بر روی اینجا کلیک کنید.

بازدیدها: 1464