بخش 1 مقدمه لایسنس های مـتن بـاز (Open Source)

قبل از آشنایی با لایسنس های مـتن بـاز (Open Source) ، به مقدمه کوتاهی در رابطه با مسائل حقوقی نرم افزار خواهیم پرداخت.  نرم‌افزار به عنوان يکی از محصولات ساخته تفکر انسان محصولی است که هميشه در حال تغيير می‌باشد. بنابراين نياز به اينکه نرم‌افزارهای خريداری شده توسط مشتريان به روز شوند و پشتيبانی‌های لازم را داشته باشند از يک طرف و از طرف ديگر رعايت حق تاليف، تفکر و ابداع، مجموعه مقرراتی را برای استفاده از يک محصول نرم‌افزاری لازم کرده است. شرکتهای توليد کننده نرم‌افزار در هنگام توليد يک محصول نرم‌افزاری مقرراتی را برای استفاده از نرم‌افزار خود تهيه می‌نمايند که مشتری می‌تواند در صورت رعايت اين مقررات به عنوان يک مشتری شناخته شده در موارد زير مورد حمايت توليد کننده قرار بگيرد:

• پشتيبانی و ارائه خدمات پس از فروش.
  • به روز کردن نرم‌افزار در صورت تغيير در اصل نرم‌افزار توسط شرکت توليد کننده با هزينه کمتر.
• پاسخ گويی به سوالات احتمالی در مورد محصول.
  • ارائه آموزشهای رايگان.
  • اطمينان از عملکرد محصول نرم‌افزاری.

به مجموعه مقرراتی که توليدکنندگان محصولات نرم‌افزاری برای استفاده از نرم‌افزار تهيه می‌کنند مجوز می‌گويند. صرف نظر از اينکه مشتری بابت نرم‌افزار پول پرداخت کند يا خير، برنامه توليد شده می‌تواند به دو نوع مجوزی در اختيار مشتری قرار گيرد :

 در نوع اول(که در اين مقاله از آن به عنوان مدل مجوز بسته نام برده می‌شود) کاربر حق تکثير، تغيير و فروش مجدد برنامه را ندارد و فقط موظف است در چهارچوب مقررات مالک برنامه از آن استفاده نمايد. گرچه ممکن است در اين نوع کدمنبع برنامه نيز در اختيار مشتری قرار گيرد، ولی حق دستکاری در کد منبع برنامه را ندارد.

نوع دوم مجوز یا لایسنس های مـتن بـاز (Open Source)  که علاوه بر قراردادن کد باينری و قابل اجرای برنامه، اختيارات زير را نيز به مشتری می‌دهد:

• داشتن متن کد منبع بصورت کامپايل شده.
• امکان فروش مجدد برنامه : مشتری از فروش هيچ بخشی از برنامه منع نمی شود. برای فروش مجدد نياز به هيچ گونه وجهی از قبيل حق الامتياز يا حق اختراع پرداخت نمی‌گردد.
• توزيع مجدد کد منبع برنامه بصورت کامپايل شده.
• امکان ايجاد برنامه‌های مشتق شده و جديد و توزيع آنها: مجوز متن باز صراحتا امکان توزيع مجدد برنامه‌های حاصل از تغيير متن برنامه اوليه را صادر می‌کند.
• تبعيضی بين هيچکدام از افراد يا گروه‌های که در توليد برنامه سهيم بوده‌اند وجود ندارد.
• محدوديتی برای کاربرد و موارد استفاده برنامه وجود ندارد.
• برای توزيع مجدد نياز به مجوز جديدی ندارد
• تمامی حقوقی را که توزيع کننده اصلی دارد به توزيع کنندگان ديگر منتقل می‌گردد.
• محدوديتی برای ساير برنامه هايی که با مجوزهای ديگر در کنار آن قرار می‌گيرند ايجاد نمی کند.
• از فناوری خاصی حمايت و جانب داری نمی کند.

 ايده ای که مبنای نرم‌افزارهای متن باز می‌باشد بسيار ساده است: وقتی برنامه نويسان از طريق اينترنت می‌توانند متن نرم‌افزار را ببينند و آن را بخوانند، توزيع نمايند و تغيير دهند آن نرم‌افزار بهبود پيدا کرده و رشد می‌کند. مردم آن را توسعه می‌دهند و با نيازهای خود سازگار می‌کنند و خطاهای آن را برطرف می‌کنند. وقتی تغيير پيدا کرد برای استفاده همگان آماده است.

جنبش متن باز نوعی همکاری و تلاش همه برای همه است و محصول توليد شده به همه تعلق دارد. لایسنس های مـتن بـاز (Open Source)، باعث خواهد شد چشمان زيادی مراقب نرم‌افزار ها باشند. در نتيجه امنيت و پايداری نرم‌افزار بالا می‌رود. جنبش متن باز حرکت خود را از سالها پيش آغاز کرده است و اکنون دنيا را تحت تاثير قرار داده است. بطوری که اکثر دولت‌های دنيا تصميم گرفته‌اند از نرم‌افزارهای متن باز استفاده نمايند.

بخش 2        مجوز‌های متن باز

 مجوزهای بسيار زيادی برای نرم‌افزارهای متن باز وجود دارد. اما بررسی‌ها انجام شده نشان می‌دهد که اکثر نرم‌افزارهای متن باز تحت يکی از چهار مجوز معروف GPL,LGPL,MIT, BSD توزيع شده اند. تمامی مجوزهای متن باز مسئوليت گارانتی را از صاحب برنامه سلب می‌نمايند، بدين معنی که صاحب برنامه هيچ گونه مسئوليتی در برابر خسارت و زيانهای احتمالی ناشی از برنامه ندارد.

 در يک دسته‌بندی کلی مجوزهای نرم‌افزارهای متن باز را مي‌توان به دو دسته گروه‌بندی کرد: گروه اول مجوزهايي هستند که متن باز بودن نرم‌افزار مشتق شده را تضمين نمی‌کنند و کار جديد هيچ وابستگي ای به کار برنامه نويس اصلی ندارد. از آنجايکه اين مجوز دقيقاً نقطه مقابل کپی رايت (Copyright) می‌باشد آنرا کپی لفت (CopyLeft) نيز می‌نامند. از اين نوع مجوزها می‌توان به مجوز GPL,LGPL وMozilla Public License اشاره نمود. گروه دوم مجوزها توزيع مجدد را بدون هيچ قيد وشرطی تضمين می‌کنند، ولی از آنجايي که اعتقاد دارند که نرم‌افزار بطور متعلق آزاد نيست مگر در شرايطی که مشخص گرديده است، بنابراين در هنگام توزيع مجدد بايد توضيحات مربوط به حق طبع و نشر برنامه نويس اصلی نيز همراه آن باشد. از اين گروه می‌توان به مجوزهای BSD و MIT/X اشاره کرد.

در اختيار داشتن يک نرم‌افزار آزاد به اين معنی نيست که مالک نرم‌افزار می‌باشيم بلکه برنامه هايي که دارای کپي رايت می‌باشند مالک اصلی آنها کسی است که آن را کپي رايت کرده است و مجوز تنها برخی اختيارات را به ما می‌دهد و مابقی اختيارات تابع قوانين کپي رايت است.

2-1مجوز Public Domain

 يک تصور غلط اينست که اکثر نرم‌افزارهای آزاد دارای مجوز Public Domain می‌باشد. در صورتی که واقعيت اينست که برنامهPublic Domain برنامه ای است که مالک آن بصورت آگاهانه کليه حقوق خود را در مورد آن به ديگران منتقل می‌کند. در حقيقت نمی توان Public Domain را يک مجوز گفت زيرا يک برنامه Public Domain مال خودتان است و با آن می‌توان هر کاری را انجام داد. حتی می‌توان برای آن يک مجوز جديد نيز صادر کرد، نام مالک يا نويسنده را از آن برداريد. و با آن بعنوان مال خود بر خورد نماييد.

اکثر تيکه برنامه‌های که در اينترنت وجود دارد بصورت Public Domain منتشر می‌شوند.

مزايای Public Domain عبارتند از:

• نشان دادن توان تخصصی مالک به ديگران
• تشکل يافتن گروه‌های تخصص
• نوعی تبليغات برای زبانهای برنامه نويسی

2-2مجوز GFDL

 اين مجوز يکی از مجوزهای کپی لفت(Copy Left) می‌باشد که قصد دارد آزادی هر کسی را برای کپی کردن، توزيع جزوه‌های راهنما، کتاب‌های متني و ديگر مستندات تضمين کند. تغيير در متن اصلی مستندات آزاد است و توزيع انتشار مجدد مستندات می‌تواند برای مقاصد تجاری يا غيرتجاری باشد. در اين مجوز نويسندگان اصلی می‌توانند تغييرات متن توسط ديگران را مشروط نمايند. ازآنجايکه نرم‌افزارهای آزاد بايد مستندات آزاد داشته باشند، اين مجوز برای انتشار دفترچه‌های راهنما و مستندات فنی مربوط به نرم‌افزارهای آزاد طراحی گرديده است.

2-3 مجوز MIT:

 در اين مدل به هرکسی که يک کپی از نرم‌افزار يا مستندات آن را دشته باشد اجازه داده می‌شود بدون هيچ محدوديتی روی آن تجارت نمايد و آزادانه آنرا کپی نمايد، تغيير دهد، با نرم‌افزارهای ديگر ادغام نمايد و آنرا منتشر و يا توزيع نمايد. همچنين می‌تواند آنرا در زير لوای يک مجوز ديگر قراردهد. هرکس می‌تواند کپی‌های زيادی از نرم‌افزار را بفروشد. اين اجازه به تمام کسانی که نرم‌افزار تغيير داده شده را در اختيار دارند نيز داده می‌شود. علامت کپی رايت و شرايط فوق در تمام نسخه‌ها و بخشهای مهم نرم‌افزار بايستی وجود داشته باشد. اين مجوز شباهت بسيار زيادی با مجوز BSD دارد.

2-4مجوز GPL

اکثر مجوزهای نرم‌افزاری برای محدود کردن ديگران در مالکيت و تغيير نرم‌افزار طراحی شده اند. ولی مجوز GPL قصد دارد آزادی ديگران را در سهيم بودن و تغييردادن يک نرم‌افزار متن باز تضمين نمايد. بطوری که يقين پيدا کند که نرم‌افزار برای تمام استفاده کنندگان آزاد است. اين مجوز که توسط بنياد نرم‌افزار آزاد تهيه گرديد از مفهوم کپی لفت استفاده می‌کند. کپی لفت الزام می‌نمايند که محصول مشتق شده از يک نرم‌افزار متن باز بايد تحت مجوزی مشابه با مجوز نرم‌افزار اصلی توزيع گردد. بنابراين نمی توان يک نرم‌افزار متن باز تحتGPL را با نرم‌افزارهای خصوصی ادغام کرد.

منظور از نرم‌افزار آزاد، استقلال در استفاده از آن است نه قيمت نرم‌افزار. بنابراين مجوز GPL به اين منظور طراحی گرديده است تا اطمينان پيدا کند کاربران می‌توانند بطور مستقل از نرم‌افزار آزاد کپی برداری کرده و آن را مجدداً توزيع نمايند. (درصورتی که بخواهند بابت آن مبالغی را نيز دريافت نمايند. ) آنها کد منبع برنامه را دريافت می‌کنند و يا درصور تی که بخواهند می‌توانند آنرا بگيرند. مي توانند برنامه را تغيير بدهند و يا از قسمتهايي از آن در برنامه‌های آزاد جديد استفاده کنند.

 هرگونه تغيير، کپی و يا توزيع نرم‌افزارهای تحت اين مجوز بمنزله قبول مجوز می‌باشد. بنابراين نرم‌افزاری جديدی که در نتيجه تغيير در کد منبع يک نرم‌افزار دارای اين مجوز توسعه داده شده است بطور ذاتی و خود به خود تحت مجوزGPL قرار می‌گيرد ؛ و ديگران حق دارند مطابق اين مجوز از آن کپی نمايند، کد منبع آنرا دريافت کنند و تغيير دهند و دوباره توزيع نمايند. همچنين توسعه دهندگان نرم‌افزار مشتق شده موظف هستند اين حقوق را به اطلاع کسانی که از آن استفاده می‌کنند برسانند. اين مجوز امکان استفاده از برنامه‌های غير آزاد را می‌دهد. صاحبان نرم‌افزار KDE درزمانی که Qt هنوز مجوز متن باز نداشت با اين مجوز از Qt در برنامه خود استفاده می‌کردند.

در مجوز GPL دو راه برای رعايت حقوق مولف يا توليد کننده اصلی وجود دارد:

1. کپی رايت کردن برنامه
2. ايجاد محدويت‌های قانونی برای تغييرات و توزيع نرم‌افزار

مزايای استفاده از مجوزGPL

• اين مجوز آزادی زيادی را در مورد کپی، تغيير و توزيع مجدد نرم‌افزار ارائه می‌دهد و از طرف ديگر حقوق اشخاص را نير حفظ می‌کند. بنابراين افراد زيادی تمايل پيدا می‌کنند که کار‌های تحقيقاتی را بر روی آن انجام دهد که اين خود باعث گسترش نرم‌افزار خواهد شد.
• امکان استفاده از برنامه‌های غير آزاد.

معايت مجـوزGPL

• بازدهی دراز مدت
• امکان عدم رعايت مجوز و رويارويی با مراجع قضايی
• امکان دستيابی رقبای تجاری به تکنولوژی و تکنيک ها
• استفاده در مقاصد مخرب
• نظارت بر گسترش کد‌ها ی جديد

سيستم عامل لينوکس يکی از شناخته ترين نرم‌افزارهای متن باز با مجوز GPL می‌باشد. براساس گزارش سايت اينترنتی SourceForge. net تا آوريل سال 2002 ميلادی 73 درصد از پروژه‌های متن باز دارای مجوز GPL بوده است.

2-5 مجوز LGPL

 اين مجوز يک نسخه مشتق شده از مجوز GPL که برای بسته‌های نرم‌افزاری (که معمولاً کتابخانه ناميده می‌شوند) ايجاد شده است. اين مجوز مانند GPL است با اين تفاوت که می‌توان نرم‌افزار تحت اين مجوز را با ساير نرم‌افزارهای خصوصی ادغام کرد. در چنين مواردی برنامه هاي خصوصی ديگری که به نرم‌افزار آزاد تحت LGPL پيوند داده شده‌اند به عنوان بخشی مجزا تلقی می‌شوند و شرايط LGPL بر آنها حاکم نيست. شرط ديگری که در اين مجوز وجود دارد و در مجوز GPL وجود ندارد اينست که برنامه مشتق شده از کتابخانه‌های تحت اين مجوز نيز بايد يک کتابخانه باشد. کتابخامه زبان برنامه نويسي که همراه سيستم عامل يونيکس ارائه مي شود نمونه ای از نرم‌افزارهای تحت اين مجوز می‌باشد. برنامه‌های تحت اين مجوز را می‌توان تحت مجوز GPL قرار داد، ولی آن برنامه يا برنامه ای که از آن مشتق شده است را نمی توان مجدداً با مجوز LGPL توزيع کرد.

از آنجايي که اين مجوز اجباری در تحويل کد منبع ايجاد نمی کند بنابراين ادغام آن با ساير نرم‌افزارهای آزاد به منظور توليد محصول بزرگتر امکان پذير نيست.

 

2-6 مجوز BSD

BSD يک مجوز تقريباً بدون قيدوشرط است که توسط دانشگاه برکلی توسعه داده شده است. اين مجوز سعی دارد آزاد بودن کار مشتق شده از برنامه اصلی را برای هرکسی تضمين کند. در اين مجوز استفاده و توزيع مجدد از نرم‌افزار را با تغيير يا بدون تغيير با رعايت شرايط زير فراهم می‌آورد:

1. در هنگام توزيع مجدد کد منبع برنامه اعلاميه‌های مربوط به حق طبع و نشر در آن درج گردد.
2. هنگام توزيع و استفاده از برنامه بفرم باينری اعلاميه‌های حق نشر و طبع مجدداً بصورت فايلهای جداگانه ايجاد و همراه آن منتشر گردد.
3. در نرم‌افزار مشتق شده، اسامی افراد و همکارانی که برنامه را توليد کرده‌اند بدون اجازه کتبی نبايد حذف گردد.

در سال 1999 يک ماده جديد به اين مجوز اضافه شد که براساس اين ماده يادآوريهای تبليغاتی در نرم‌افزار بايد جمله

” اين محصول شامل نرم‌افزار توسعه داده شده توسط دانشگاه برکلی و شرکای آن می‌باشد. “ به آن اضافه گردد.

اين مجوز غير کپی لفت است و اجازه می‌دهد هر کاری را با نرم‌افزار انجام دهيم. اين بدان معنی است که می‌توان نرم‌افزار را هم بصورت مدل بسته و بصورت متن باز توزيع کرد. نرم‌افزار تحت مجوز BSD را می‌توان تحت مجوزGPL درآورد و توزيع کرد. درصورتی که عکس اين موضوع امکان ندارد. چرا کهGPL انتشار متن برنامه را اجباری کرده است ولیBSD اجباری در انتشار کد منبع ندارد. BSD مجوزی سازگار باGPL است.

به نظر می‌رسد که تنها ابزار دفاعی نرم‌افزار‌های تحت مجوز BSD در مقابل استفاده‌های غير مجاز، قدرت نرم‌افزار، بزرگ بودن آن، حجيم بودن کد منبع و پيچيدگی الگوريتم‌ها و معماری خود نرم‌افزار است بطوری که هزينه‌های شناسايي و پيدا کردن الگوريتم‌های کاری و تکنيک‌های بکار رفته در نرم‌افزار بسيار بالا باشد. اين بدان معنی است که قدرت نرم‌افزار معرف صاحب اصلی و نگهدارنده حقوق صاحب آن می‌باشد. اين نوع نرم‌افزارهای‌ها را می‌توان به ماشينهای کمپانی بنز آلمان تشبيه کرد. چنانچه شرکتی ماشينی را توليد کند که همان توانمندی‌های بنز را داشته باشد به احتمال بسيار زياد از همان تکنولوژی بنز استفاده کرده است. بنابراين مجوز BSD برای نرم‌افزارهای بسيار بزرگ مناسب می‌باشد و توزيع نرم‌افزارهای کوچک با اين مجوز چندان کار عاقلانه ای نيست. نرم‌افزارهای Apache,FreeBSD,BIND نمونه‌های از نرم‌افزارهای توزيع شده تحت مجوز BSD می‌باشند.

اين مجوز تقريباً مانند مجوز MIT می‌باشد و تفاوت آنها فقط در شکل نوشتاری مجوز می‌باشد که مجوز MIT بصورت پاراگراف نوشته شده است در صورتيکه مجوز BSD بصورت ماده‌های مجزا نوشته شده است.

2-7 مجوز PHP

مجوز PHP يک مجوز غيرکپی لفت است که توزيع کنندگان نرم‌افزار PHP4 آن استفاده کردند. در اين مجوز نگهداری شرايط مجوز PHP در نرم‌افزار توزيع شده لازم است. استفاده از نام PHP برای ترفيع يا تنزول محصول ممنوع است. مجوز PHP اجاره هرگونه فعاليتی را روی نرم‌افزارهای تحت آن می‌دهد ولی بايد به اطلاع کاربران برسانيد که در تهيه نرم‌افزار شما از نرم‌افزار تحت PHP استفاده شده است. در تمام نسخه هايی که مجدداً توزيع می‌شوند اقرارنامه زير لازم است: «اين محصول شامل PHP می‌باشد که بصورت مجانی از سايت http://www. php. net قابل دريافت است»

اين مجوز با مجوز GPL سازگاری ندارد ولی محدوديت‌های اين محوز از مجوز GPL کمتر است.

2-8 مجوزapple Public Source

اين مجوز نسجه جديدتر مجوز قبلی شرکت Apple می‌باشد. اگرچه اين مجوز توسط شرکت Apple بوجود آمده است اما ديگران نيز می‌توانند برنامه‌های خود را تحت اين مجوز ارائه دهند. نرم‌افزارهايی که تحت اين مجوز قرار دارند دارای شرايط زير می‌باشند:

الف: در مواردی که توزيع کننده اوليه نرم‌افزار شرکت Apple باشد کليه حقوق طبع و نشری که برای نرم‌افزار موجود است و يا از اين به بعد بوجود می‌آيد متعلق به شرکت Apple می‌باشد.

 

2-9مدل مجوز MPL

 اين مجوز توسط شرکت Netscape ايجاد شد. در اين مدل مجوز می‌توان کدی را که تحت اين مجوز است با کدی که تحت مجوز ديگری است ادغام کرده و نرم‌افزار بزرگتری بوجود آورد، در اين موارد مطمئن باشيد که کليه شرايط اين مجوز برای نرم‌افزار جديد بايد وجود داشته باشد. يعنی اينکه اين مجوز تمام شرايط مجوزهای ديگری که مورد استفاده قرار گرفته‌اند را داشته باشد که در نتيجه محصول جديد نيز تحت مجوزMPL باشد.

در نگاه اولي اين مجوز شبيه مجوز LGPL می‌باشد ولی با بررسی دقيقتر متوجه می‌شويم که کارهای جديد بايد فقط از تغيير متن ( فايلهای کد منبع ) موجود باشد و افزودن فايلهای باينری به منظور ايجاد کار جديد مادامی امکان پذير است که کد آن فايلها همراهشان نباشد. اين مجوز همچنين اختيارات اندکی را برای انحصاری کردن محصولی که از تغيير سورس اصلی برنامه بوجود می‌آيد را به برنامه تويسان می‌دهد. يکی از معايب اصلی اين مجوز ناسازگاری با مجوز GPL می‌باشد.

2-10مدل مجوز Apache

اين مجوز در ماه ژوئن سال 2004 ميلادی توسط سازمان نرم‌افزاری Apache بوجود آمد. توزيع مجدد در اين مجوز با رعايت موارد زير امکان پذير است:

• يک نسخه از مجوز به هر کسی که نرم‌افزار را دريافت می‌کند داده شود.
• اگر تغييری در نرم‌افزار داده شده است به صراحت مشخص شود.
• بايد مشخص شود که تمامی حقوق مربوط به امتياز، حقوق انحصاری، علائم تجاری و ساير مشخصه‌های کد منبع برنامه را نيز توزيع و در اختيار کسی که برنامه را دريافت می‌کند قرار می‌دهيد.
• اگر برنامه اصلی دارای فايلی متنی “NOTICE” باشد در نسخه ای که شما منتشر می‌کنيد نيز بايد چنين فايلی وجود داشته باشد. اين فايل فقط برای اطلاعات عمومی می‌باشد و تغييری در مجوز نخواهد داد.

عبارت مربوط به حق طبع و نشر را می‌توان به مجوز اضافه کرد. همچنين می‌توان شرايط جديد استفاده، توزيع و توليد نرم‌افزار جديد را در نرم‌افزاری که از نرم‌افزار اصلی مشتق شده است اصافه کرد به شرطی که با مجوز اصلی سازگار باشند.

در اين مجوز از علائم تجاری، نام سرويسها و محصولات صاحب اصلی نرم‌افزار نمی توان استفاده کرد. اين مجوز گارانتی را از منتشرکننده نرم‌افزار سلب می‌کند. اگرچه در اين مجوز مسئوليت و گارانتی از دوش توزيع کننده نرم‌افزار برداشته می‌شود. اما می‌توان براساس شرايطی که با مجوز سازگار باشد مسئوليت‌ها و پشتيبانی‌های را با دريافت وجه تعريف کرد.

2-11 مجوز CPL

اين مجوز حق دريافت يک نسخه منحصر بفرد و بدون حق امتياز را همراه با اجازه تغيير، مشتق کردن نرم‌افزار جديد، نمايش عمومی، قابل اجرای عمومی و توزيع مجدد را، در سراسر جهان برای کاربران فراهم مي کند. اين مجوز حق امتياز فروش، استفاده و توليد را تحت امتياز اصلی به کاربر اعطاء می‌کند. اين مجوز سعی دارد استفاده تجاری از نرم‌افزار را ساده نمايد.

در تمامی مجوزهای متن باز تقريباً هرکاری را ميتوان با نرم‌افزار انجام داد غير از اينکه آن را با نرم‌افزارهای اختصاصی که دارای مالکيت هستند ادغام نماييد. نکته قابل توجه ديگر اينکه متن مجوز برنامه‌های متن باز، متن باز نمی باشد و هرکسی می‌تواند کلمه به کلمه متن آن را کپی و توزيع نمايد اما حق تغيير آن را ندارد.

علاوه بر مجوزهای بررسی شده، مجوزهای ديگری نيز برای نرم‌افزارهای متن باز وجود دارد که با توجه به اينکه کاربرد‌های آنها برای محصولات خاصی بوده است از بررسی آن‌ها خوداری شده است. از آن جمله به موارد زير می‌توان اشاره کرد:

1       مجوز QPL: اين مجوز توسط شرکت Trolltech برای يکی از محصولات نرم‌افزاری اين شرکت بنام Qt تهيه شده است. اين مجوز شرايطی مشابه مجوز GPL دارد با اين تفاوت که از محصول مشتق شده از Qt فقط می‌توان استفاده‌های غير تجاری نمود و استفاده تجاری از محصول مشتق شده ممنوع می‌باشد. اين مجوز غير کپی لفت می‌باشد.   

بخش 2        مقايسه مجوز‌های متن باز

نرم‌افزارهای متن باز و آزاد نرم‌افزارهايي هستند که هر کار می‌توان با آنها انجام داد و مجوزهای نرم‌افزارهای متن هرکدام بنحوی اين فعاليتها را محدودتر و يا منوط به رعايت برخی شرايط و مقررات نموده اند. اصلی ترين فعاليتهای که

کاربران نرم‌افزارهای متن باز ممکن است نياز داشته باشند روی يک نرم‌افزار انجام دهند. عبارتند از:

مسئوليت برنامه :کاربرانی که بصورت مجانی از برنامه‌های متن باز استفاده می‌کنند هيچگونه ادعايي نسبت به صاحبان آنها در مقابل ضرر و زيان‌های احتمالی ندارند.

الزام در توزيع کد منبع تغييرات :استفاده کنندگان از نرم‌افزارهای متن باز بايد کد منبع، تغييراتي را که در متن اصلی برنامه اعمال می‌نمايند منتشر کنند.

سازگاری با ساير مجوزها: يکی از موارد بسيار مهم يک مجوز تعامل آن با ساير مجوزها است. هرچه مجوز با مجوزهای معروف سازگارتر باشد استفاده از نرم‌افزارهای تحت آن راحت تر می‌باشد

در جدول زير پارامترهای اصلی مجوز‌های مربوط به نرم‌افزار‌های آزاد که در بخش قبلی توضيح داده شد با مقايسه شده است.

ملزومات مجوز	PD	CPL	LGPL	GPL	Apache	BSD	Mozilla
سلب مسئوليت	Y	Y	Y	Y		بلی
لزوم توزيع کد منبع تغيير يافته	N	Y	Y	Y		خير
سازگاری با ساير مجوز ها	بلی	N	N	Y		بلی
الصاق توضيحات Copyright	No		Yes	Yes	Yes	Yes
تغيير کدمنبع برنامه	Yes		Yes	Yes		Yes	Yes
ايجاد کار جديد با تغيير برنامه اصلی	Yes					Yes	Yes
توزيع کار جديد به فرم باينریبدون کد منبع	Yes		No	No		No	No
دريافت وجه برای توزيع نرم‌افزار	Yes		Yes	No		Yes
اجبار در انتشار متن (سورس) برنامه اجرايی	No		No	Yes		No
دادن حق امتياز به محصول جديد	Yes						Yes
ترکيب با برنامه‌های خصوصی	Yes		Yes	No		Yes	Yes
صدور يک مجوز مجدد	Yes	No	No	No	No	No	No

 

سيستم عامل لينوکس به عنوان يکی از محبوبترين و گسترده ترين نرم‌افزار‌های آزاد می‌باشد که بخشهای عمده آن با مجوزGPL توزيع شده است. در جدول زير سازگار بودن ساير مجوزها با مجوز GPL يک پارامتر قابل بررسی در نظر گرفته شده است.

مجوز	سازگاری با GPL	توضيحات
The MIT License
Public License(LGPL)	Yes
Apache
Public Domain
The BSD License
Mozilla Public License	No

در جدول زير سازگاربودن برخی از مجوزهای معروف و پرکاربرد متن باز با هم نشان داده شده است.

نام مجوز	GPL	MIT	Apache	Public Domain	BSD	Mozilla	CPL
GPL	بلی
MIT
Apache
Public Domain
BSD
Mozilla

 

بخش 3        مقايسه مجوزها بر اساس کاربردها

 همانگونه که در بخش بررسی مجوز‌های گفته شده هر مجوز برای کاربرد خاصی صادر گرديده است که در جدول زير خلاصه اين مجوزها همراه با کاربرد آنها ليست گرديده است.

رديف	مدل مجوز	کاربردها	انجمن تصويب کننده
1	MIT
2	GPL	نرم‌افزارهای آزاد
3	LGPL
4	MPL
5	BSD
6	Apache

 

بخش 4        مدل تجاری نرم‌افزارهای متن باز

 اين تصور دربين مردم وجود دارد که شرکت‌های متن باز محصولات خود را مجانی يا با قيمت پايين در اختيار ديگران قرار می‌دهند درصورتي که در مدل تجاری متن باز می‌توانيم محصولات بزرگتر و ممتازتری توليد کنيم که خيلی زود در سراسر دنيا منتشر می‌شوند که نتيجه آن بوجود آمدن منابع درآمدی زيادی خواهد بود.

 اين مدل درآمد را در هاله ای که محصول بوجود می‌آورد می‌بيند نه در خود محصول. اگرچه شرکت‌های متن باز مستقيما از فروش محصولات خود پولی به دست نمی آورند اما راه‌های ديگری برای رسيدن به درآمد بيشتر و پايدارتری نیز وجود دارد. که می‌توان به مواردی همچون آموزش، پشتيبانی‌های فنی، مستندات فنی، ادغام با سيستم‌های ديگر برای تهيه نرم‌افزاری بزرگتر و… اشاره کرد. از طرف ديگر کاهش هزينه‌ها يکی از دغدغه‌های شرکت‌های تجاری می‌باشد. تحقيقات، طراحی، پياده سازی، آزمايش و نگهداری سيستمهای نرم‌افزاری برای يک شرکت هزينه‌های گزافی را در بر دارد. حال آنکه در مدل متن باز بخش عمده ای از اين هزينه‌ها کاهش می‌يابد. که در نهايت باعث افزايش درآمد می‌گردد.

 يک نرم‌افزار متن باز که معمولاً بر روی اينترنت انتشار می‌يابد را می‌توان به يک خانواده مجازی تشبيه کرد. اعضاي اين خانواده به يکديگر کمک می‌کنند، همديگر را دوست دارند و همگی برای ارتقای آن بصورت خود جوش تلاش می‌کنند. تشکيل چنين خانواده ای در اينترنت بستر بسيار مناسبی را برای ساير فعاليتهای جانبی فراهم می‌آورد.

 واقعيت اين است که در قرن 21 که بستر سخت افزاری اينترنت فراگير شده است اين پروژه‌های متن باز هستند که روح جديدی را در بزرگراه‌های اينترنت می‌دمند. هر پروژه متن باز همچون سنگی است که بر حوض آب انداخته می‌شود و بتدرج موج حاصل از آن تمام سطح آب را خواهد گرفت و باعث شناخته شدن منتشر کننده آن می‌گردد. بدين ترتيب هزينه‌های تبليغات بسيار کاهش می‌يابد که بر افزايش درآمد تاثير بسزايي دارد.

بنابراين شرکت‌های متن باز با حرکتی کرم آسا، مشتريان خود را بدون هيچ واسطه ای پيدا کرده، محصول را مستقيماً به دست آنها می‌دهند. در اين مدل هزينه‌های حق کميسيون، بازاريابی و واسطه گرها که باعث افزايش قيمت نهايي نرم‌افزار می‌شوند حذف می‌گردد که نتيجه نهايي وجود مشتريان بيشتر و فروش بيشتر خواهد بود. در جدول زير هزينه‌های مراحل مختلف توليد نرم‌افزار در مدل باز نسبت به مدل بسته مقايسه شده است.

مرحله	مدل باز	توضيحات
امکان سنجی و طرح اوليه نرم‌افزار	يکسان
طراحی	اندکی کمتر	طرح‌ها و پيشنهادات بسياری توسط داوطلبان در سراسر دنيا ارائه می‌گردد.
پياده سازی	بسيار کم	توسط افراد داوطلب انجام می‌شود.
آزمايش	بسيار کم	نرم‌افزار در تمام مراحل توسط افراد مختلف در حال آزمايش است.
بازاريابی	بسيار کم
توزيع وفروش	بسيار کم
نگهداری و رفع عيب	بسيار کم
ارتقاء	بسيار کم

نرم‌افزار متن باز پروزه ای است که تا مدتهای طولانی ادامه دارد بنابراين منابع درآمدی آن نيز بسته به شرايط زمانی تعيير می‌کند و آنچه مسلم است اين درآمد هميشه وجود دارد. يکی ديگر از راه‌های کسب درآمد توليد و توسعه نرم‌افزارهای خصوصی با استفاده از سکوها و ابزارهای متن باز است. اين روش هيچ تفاوتی با توليد نرم‌افزار برای سکوهای متن بسته ندارد. توليد نرم‌افزار‌های عمومی بصورت متن باز و دريافت وجه برای نسخه‌های جديد آنها را ديگرری برای کسب درآمد در محيطهای متن باز است.

محصولات متن باز از دو جنبه قابل بررسی هستند، يکی اينکه توليدکنندگان چه کاری برای مشتريان انجام می‌دهند، ديگراينکه مشتريان چه کارهايی برای خود می‌توانند انجام دهند. نرم‌افزارهای متن باز، بازار تجارت جديدی را برای توليدکنندگان و ارائه دهندگان محصولات نرم‌افزاری با يکدیگر فراهم می‌کنند که اين نوع تجارت تاکنون در نرم‌افزارهای خصوصی بندرت انجام شده است. اکثر معاملاتی که در حوزه نرم‌افزارهای خصوصی بوده است در حد خريد کلی يک محصول توسط يک شرکت بوده و با کليه حق وحقوق مربوط به يک محصول نرم‌افزاری يک شرکت توسط شرکت ديگر بوده است بعنوان مثال شرکتIBM نرم‌افزارRational Rose را از شرکت Rational خريداری می‌کند. در مورد نرم‌افزارهای در متن باز علاوه بر کاربران انتهايي که تنها به عنوان استفاده کننده از نرم‌افزار استفاده می‌کنند، شرکت نيز می‌توانند به راحتی مشتريان يکديگر باشند و حتی شرکت‌های تازه تاسيس به راحتی می‌توانند فعاليت خود را با تغييرات جزئی در يک محصول متن باز شروع نمايند خيلی سريع و با هزينه کمتر به توليد محصول برسند.

از طرف ديگر مشتريان و افرادی که از برنامه استفاده می‌کنند نيز می‌توانند فعاليت‌های را روی نرم‌افزار انجام دهند، از قبيل متناسب کردن آن با نيازهای سازمانهای وابسته و مرتبط و مشابه و فروش آن، پشتيبانی‌های فنی و…. که هرکدام می‌تواند منبع درآمد باشد.

در نرم‌افزارهای متن باز بسته به جايگاهی که در آن قرار داريم(مثلا توليد کننده هستيم يا کاربر يا توزيع کننده يا برنامه نويس) و نوع استفاده ای که می‌خواهيم از نرم‌افزار داشته باشيم( مثلا تجاری يا غير تجاری) و يا اينکه می‌خواهيم بطور مستقل اقدام نمائيم يا با همکاری ديگران، هر کدام راه‌های زيادی برای کسب در آمد وجود دارد که بايد آنها را شناسايي کرد. نرم‌افزار متن باز را می‌توان به عنوان يک دارائی و سرمايه تلقی کرد که ارزش افزوده دارد.

 

مدل تجاری و انتخاب مجوز

صاحب يک برنامه مجبور نيست برنامه را حتماً تحت يک مجوز توزيع نمايد. يعنی اينکه شما می‌توانيد يک برنامه با مجوز GPL توزيع نماييد ويک نسخه ديگر از همان برنامه را تحت يک مجوز تجاری و غير متن باز بفروشيد. اين يک استراتژی برای کسانی است که می‌خواند از برنامه‌های متن باز درآمد بدست آورند. نرم‌افزارMySQL يکی از نمونه‌های موفق مدل تجاری نرم‌افزارهای دو مجوزی می‌باشد.

بخش 5        شرکت‌های متن باز

 Open Source يعنی آزمايشگاهی به پهنای جهان برای نرم‌افزار نويسان تا بتوانند با استفاده از تجارب يکديگر ايده‌های جديد خود را عملي نمايند. ورود به اين آزمايشگاه برای هيچ کسی اجباری نيست و از ورود هيچ کسی نيز به آن جلوگيری نمی شود. آنچه که مسلم است شرکتها و افرادی که دارای ايده‌های جديدی در توليد نرم‌افزار‌های بزرگتر دارند، راغب تر هستند که به اين آزمايشگاه وارد شوند. چرا که طراحی، پياده سازی و اجرای يک سيستم بزرگ نيازمند هزينه‌های مالی سرسام آور است و زمان زيادی را لازم دارد، که حتی در برخی موارد توليد نرم‌افزارهای بزرگ به تخليل و رويا تبديل می‌شود. حال آنکه در دنيایOpen Source تمام جهان آزمايشگاه شما خواهد بود. بنا براين عملی کردن سيستم‌های بزرگ نرم‌افزاری با سريعتر و با هزينه‌های کمتر انجام پذير خواهد بود. در اين ميان شرکت هايي که دارای چنين ايده هايي بوده‌اند زودتر وارد اين آزمايشگاه جهانی شده‌اند که از آن جمله مي توان به شرکت‌های زير اشاره نمود:

1. شرکت Sun Micro Systems

اين شرکت در سال 1982 تاسيس گرديد. و از بدو استانداردهای باز را بعنوان تنها را توسعه فن آوری اطلاعات می‌دانست. به همين دليل علاقه مندی بسياری به پروژه هايي داشت که باعث ترويج استانداردهای متن باز می‌شدند، نشان مي داد. با پرپا شدن پروژه‌های متن باز از جمله لينوکس، Perl و Apache که عوامل خوبی برای توسعه استانداردهای باز بودند شرکت سان ميکروسيستمز در سال 1999 ميلادی فعاليت خود را بر روی نرم‌افزارهای متن باز آغاز نمود وتاکنون محصولات زيادی بصورت متن باز ارائه داده است. نرم‌افزارهاي Net BeansوOpen Office از محصولات و پروژه‌های متن باز اين شرکت می‌باشند. شرکت سان ميکروسيستمز به منظور گسترش پروژه‌های متن باز خود يک پايگاه اينترنتی به آدرس www. SunSource. net برپا نموده است که افراد از هرکجای دنيا می‌توانند در اين پايگاه اينترنتی مشترک شده و روی پروژه مورد نظر خود فعاليت نمايند.

2. شرکت IBM

شرکت IBM يکی ديگر از شرکت‌های فعال در زمينه نرم‌افزارهای متن باز است. اين شرکت پروژه‌های زيادی را برای سيستم عامل متن باز شروع کرده است که نشان دهنده تمايل زياد اين شرکت به سرمايه گذاری در پروژه‌های متن باز می‌باشد. اي شرکت در سال 2001 ميلادی دو بيليون دلار برای فعاليت بر روی سيستم عامل لينوکس سرمايه گذاری کرده است. اکثر پروژهای متن باز اين شرکت دارای مجوز CPL می‌باشند.

3. شرکت Red Hat
4. شركت Apple
5. شرکت هيوليت پاکارد

شرکت هيوليت پاکارد يکی از شرکت‌های بزرگ در جهان است که در زمينه تکنولوژی اطلاعات فعاليت دارد. اين شرکت تعداد زيادی پروژه بصورت متن باز را حمايت می‌کند. که از بين آنها می‌توان به Samba , Apache اشاره کرد. اين شرکت راه اندازهايي را نيز برای تجهيرات سخت افزاری در سيستم عامل لينوکس نيز بصورت متن باز ارائه داده است.

درجدول زير تعدادی از محصولات متن باز شرکت‌های موفق در زمينه متن باز نشان داده شده است.

رديف	نام شرکت	محصولات متن باز
1	Sum Micro Systems	OpenOffice. org
2	Red Hat
3	IBM
5	هيوايت پاکارد	Samba, HP-UX Apache-based Web Server…

بخش 6        نرم‌افزارهای متن باز موجود

 نرم‌افزارهای متن باز را بهتر است را پروژه‌های مادام العمر نام گذاری کنيم و شرکت هايي را که اين پروژه‌ها را ارائه مي دهند نيز دولت‌های مجازی بناميم، چرا که هر پروژه متن باز بسته به موفقيتش اجتماعی از انسانها (کاربران، برنامه نويسان و… ) تشکيل می‌دهد که در سراسر دنيا از طريق اينترنت باهم در ارتباط هستند.

1. سيستم‌های عامل (Operating Systems)

• سيستم عامل لينوکس

 سيستم عامل لينوکس يکی از معروفترين و قديمی ترين نرم‌افزارهای است که براساس مجوز GPL توزيع می‌شود. اين سيستم عامل به پشتوانه متن باز بودن آن توانسته است در مدتی کوتاه و با هزينه‌های بسيار کمتر به حدی ترقی کن که امروزه رقيب جدی برای سيستم عامل ويندوز محسوب می‌شود، بطوری که پيش بينی می‌شود در بسياری از موارد جايگزين سيستم عامل ويندوز گردد.

يکی از خاصيت‌های بسيار مهم سيستم عامل لينوکس، معماری دو لايه ای واسط کاربر و Kernel آن است. بگونه ای که می‌توان واسط کاربرهای مختلفی برای سليقه‌های مختلف برای آن تهيه نمود. KDE و GUNOME نمونه‌های از اين واسط کاربر برای لينوکس می‌باشند.

• سيستم عامل FreeBSD

 FreeBSD سيستم عاملی پيشرفته برای پردازنده‌های خانواده x86 از قبيل AMD64,Alpha,IA64,PC-98 و معماری‌های Ultras ARC می‌باشد. اين سيستم عامل از يونكس نسخهBSD دانشگاه برکلی مشتق شده است. از توانايي‌های اين سيستم عامل می‌توان به قدرت آن در ارائه سرويس‌های اينترنتی و پاسخگويي سريع به درخواستهای اينترنتی و توانايي اجراي برنامه‌های بزرگ به عنوان Application Server و نصب آسان آن ومجانی بودن آن اشاره کرد.

 

• سيستم عامل NetBSD

NetBSD يک سيسم عامل متن باز است که بر روی سکوهای سخت افزارهای مختلی از جمله سرورهای 64بيتی Alpha Servers و حتی کامپيوترهای روميری فابل نصب و اجرا می‌باشد.

• سيستم عامل OpenBSD
• سيستم عامل Debian

 Debian يک سيستم عامل آزاد می‌باشد که توسط افراد داوطلب در سراسر دنيا توسعه داده شده است، هسته اصلی اين سيستم عامل همان هسته Linux است و ساير ابزارهای آن اکثراً از تغيير پروژه‌های GNU تهيه شده اند. به همين خاطر Debian GNU/Linux نيز ناميده می‌شود.

 

2. بانکهای اطلاعاتی
   • نرم‌افزار MySQL

MySQL از دو يک مدل دو مجوزی استفاده می‌کند که براساس اين مدل کاربران می‌توانند از مجصولات MySQL تحت مجوز متن باز GPL و يا يک مجوز تجاری استفاده نمايند.

با مجوز GPL نرم‌افزار MySQL بصورت مجانی قابل دسترس است و کاربران می‌توانند نرم‌افزار MySQL را آزادانه از اينترنت دريافت نمايند، آن را تغيير دهند آنرا با نرم‌افزارهای ديگر ادغام نمايند و دوباره توزيع نمايند، اما کاربرانی که از نرم‌افزارMySQL تحت مجوز GPL استفاده می‌کنند بايد مقيد باشند که اگر يک سيستم نرم‌افزاری برپايه MySQL را دوباره توزيع نمايند بايد متن کامل کد اين نرم‌افزار باز باشد و بتوان آن را دوباره توزيع کرد.

حال آنکه مجوز تجاری MySQL يک توافقنامه است برای سازمانهايي که نمی خواهند کد مرجع(سورس برنامه) را در ارائه بدهند. کاربران دارای مجوز تجاری يک محصول تجاری همراه با پشتيبانی مطمئن از MySQL دريافت می‌کنند و هيچ لزومی هم ندارد که متن برنامه خود را آزاد بگذارند.

در مدل مجوز تجاری برای هر برای هر سرور MySQL يک مجوز لازم است.

3.  وب سرور و نرم‌افزارهای اينترنتی

• Apache Web Server

اين نزم افزار يک سرويس دهنده صفحات وب برای سيستم عامل يونيکس مي باشد.

• Kmail
• Mozilla
• Mozilla مجموعه ای نرم‌افزاری است که شامل مرورگر صفحات اينترنتی، مديريت نامه‌های الکترونيکی، ويرايشگر صفحات اينترنتی و گفتگوی اينترنتی می‌باشد.
• Mutt

 

4. نرم‌افزارهای اداری و دفتری

• org

اين نرم‌افزار مجموعه ای از چند برنامه کاربردی است که برای پردازش متون، صفحه گستر و تهيه اسلايد استفاده می‌شود. اين مجموعه از يک نسخه قديمی تر مجموعه SmartOffice. org که محصول شرکت سان ميکروسيستمز بود مشتق شده است. OpenOffice. org يک نرم‌افزار آزاد است و تحت مجوزLGPL می‌باشد. همچنين يک نسخه غيرآزاد آن نيز تحت يک مجوز خاص شرکت سان(SISSL) منتشر شده است.

• KOffice
• Gnome Office

5. نرم‌افزارهای عمومی

6. ساير پروژه‌های متن باز

• Wikipedia يک دايره المعارف عمومی می‌باشد که تحت مجوز FGPL در اينترنت منتشر شده است.

ويکی پديا

رديف	نام نرم‌افزار	مجوز ها	شرکت توزيع کننده مبدا
1	FreeBSD	BSD
2	NetBSD	BSD
	OpenBSD	BSD
3	نرم‌افزار MySQL	GPL
4	KOffice
5	AllegroServe – a Web Application Server
6	OpenOffice. org	LGPL
7
8
9
10	Wikipedia	FGDL

بخش 7        بررسی تقابل بين نرم‌افزارهای توسعه يافته بر اساس مدلهای مجوزی باز

 مواردی که چندين نرم‌افزار با مجوزهای متفاوت در کنار هم فرار می‌گيرد تا به نرم‌افزار بزرگتری برسيم چه بايد کرد؟ چگونه يک مدل مجوز ارائه دهيم که شرايط تمام نرم‌افزارهای يکپارچه شده را داشته باشد؟

يکی از دست آوردهای نرم‌افزارهای متن باز فراهم آوردن ادغام پروژه‌های کوچک با يکديگر به منظور ساخت نرم‌افزارهای پيشرفته تر و کارآمد تر است. درکنار هم قراردادن نرم‌افزارهای مختلف، توجه به مجوزهای تک تک نرم‌افزارهای استفاده شده خيلی مهم است. چرا وجود ناسازگاری در مجوز ها

عواقب بسيار ناگواری را در برخواهد داشت. نکته ای که بايد در نظر داشت اين است که اين نرم‌افزارهای را بگونه ای استفاده نماييم که بتوانيم از تغييرات و بهينه شدن آنها نيز بهره مند گرديم. شرکتهايي در سطح دنيا با استفاده از نرم‌افزارهای متن باز راهکارهای مناسبی را به مشتريان خود ارائه داده اند. سيستم عامل لينوکس به عنوان يک نرم‌افزار متن باز از صدها برنامه مجزا تشکيل شده است که هر کدام از اين برنامه‌ها مجوزهای خاص خود را دارند.

مجموعه نرم‌افزارهای ادغام شده	مجوزهای مورد استفاده در مجموعه	مجوز محصول جديد
Linux	GNU General Public License (GPL) و چندين مجوز ديگر	GNU General Public License (GPL)
MySQL 4. 0	GNU General Public Licenseو Commercial license.

بخش 8        انتخاب يک مجوز

قوانين کپی رايت کليه حقوق شخص (شرکت) توليدکننده نرم‌افزار را محفوظ می‌نمايد. و نحوه کپی برداری و تغيير در کد منبع برنامه نيز توسط قوانين کپی رايت نرم‌افزار مشخص می‌شود. و مجوز تنها برخی شرايط قانونی را برای نحوه استفاده از کد منبع و يا فرم باينری نرم‌افزار فراهم می‌کند. مجوزهای متن باز همگی دارای شرايط زير می‌باشند :

1. امکان توزيع مجدد
2. در دسترس بودن کد منبع نرم‌افزار
3. عدم محدوديت در تغيير و يا توزيع نرم‌افزار

بنابراين انتخاب اينکه نرم‌افزار شما با يک مجوز متن باز ارائه داده شود و يا با مجوز‌های بسته تصميم بسيار سختی است که در هر مورد نياز به بررسی‌های فراوان دارد. در همه موارد استفاده از مجوز متن باز بهترين انتخاب نمی باشد.

در هنگام انتخاب مجوز بايد دقت شود و از مجوزی ستفاده شود که با مدل تجاری سازگاری داشته باشدپيشنهاد می‌شود که برای انتخاب مجوز با يک وکيل مشاوره گردد. از آنجايي که بسياری از نرم‌افزار‌های متن باز موجود دارای مجوز GPL می‌باشند توصيه می‌شود از مجوزهايي استفاده شود که با اين مجوز سازگاری داشته باشند.

استفاده از مجوزهای موجود و معروف باعث می‌شود افراد زيادتری در تقويت وگسترش پروژه ما را ياری نمايند

بخش 9        نتيجه گيری

نرم‌افزار متن باز می‌تواند چيز بسيار شگفت انگيزی باشد. فرهنگ همکاری و انجام کارهای گروهی را بالا می‌برد، برنامه نويسی را سريعتر می‌کند، پيداکردن و رفع مشکلات را سرعت می‌بخشد و از همه مهمتر دانش را ترويج می‌دهد. وقتی يک نرم‌افزار آزاد می‌نويسيم مهمترين چيز اينست که آن را تحت جه مجوزی قرار دهيم. انتخاب نادرست مجوز ممکن است در استفاده‌های آتی خطراتي بوجود بياورد.

باتوجه به بخشهای قبلی بهتر است از مجوزهايي استفاده شود که به تاييد انجمن‌های جهانی از جمله OSI رسيده باشند. با توجه به شرايط زمانی و مکانی در برخی موارد اصلاحاتی در مدل مجوزی قبلی لازم است وگاهی نيز مجبور می‌شويم مدل جديدي را ارائه داده و تصويب مراجع تصويب کننده جهانی برسانيم.

بخش 10  ضمائم

3       واژه نامه

کپی لفت:

متن باز:

متن بسته:

سکو:

4       منابع

برای تهيه اين مجموعه از منابع زير استفاده شده است.

www. OpenSource. org

www. Sun. com

www. Apache. org

www. hp. com

www. tldp. org

آدرس کانال تلگرام سایت بیگ دیتا:

t.me/bigdata_channel

آدرس کانال سروش ما:
https://sapp.ir/bigdata_channel

جهت دیدن سرفصل های دوره های آموزشی بر روی اینجا کلیک کنید.

Visits: 8114